Kształtowanie kompetencji z obszaru inteligencji emocjonalnej w procesie sukcesji współczesnych przedsiębiorstw rodzinnych

Dźwigoł-Barosz, Mariola (2017): Kształtowanie kompetencji z obszaru inteligencji emocjonalnej w procesie sukcesji współczesnych przedsiębiorstw rodzinnych. Published in: (17 May 2017): pp. 1-124.

Abstract

Family enterprises are the oldest way of doing business and are one of the foundations of a global market economy. The long-term prospect of managing them through generations, as well as combining family and managerial functions, provides them with a clear identity. Succession and the planning of it is a complex process of developing and implementing a strategic plan of transferring ownership and power by the owner (or owners) of a family enterprise to a selected successor who will be able to ensure the continuation and development of the family enterprise in accordance with the adopted strategy. The competencies of the successors are the subject of numerous studies. They are of a general nature and refer to fragmentary aspects of the problem. There are no descriptions and analyses regarding the emotional intelligence competencies in the process of succession in the literature of the subject. Contemporary owners reach for non-economic values and various scientific disciplines - the law, sociology, psychology, or social economy, in order to use the knowledge in a rational way in the process of educating and shaping the personality of a future successor. The main objective of the paper by M. Dźwigoł-Barosz entitled "The development of competencies in the area of emotional intelligence in the process of succession in contemporary family enterprises" is an attempt to build a model of competence development in the area of emotional intelligence of successors in the process of succession in family enterprises. The author, in this research layer, agrees with the suggestions of D. Goleman that the intelligence quotient and the emotional intelligence constitute different ability groups and that people with a high intelligence quotient and a low level of emotional intelligence, as well as those with a low quotient and a high level of emotional intelligence are rarely encountered. An attempt to answer this question has been made in this paper. In the first chapter, the essence and the definition of a family enterprise in a modern market economy, both global and Polish, are discussed. The second chapter refers to the succession in a family enterprise, the essence of the matter in Polish law and business activity has been presented. The contemporary manager as a potential successor is the topic of the third chapter. In the fourth one, the model of developing the competencies of the successors in the area of emotional intelligence has been discussed.

• Item Type: MPRA Paper
• English Title: The development of competence in the area of emotional intelligence in the process of succession of modern family enterprises
• Language: Polish
• Keywords: inteligencja emocjonalna
• Subjects: A - General Economics and Teaching > A1 - General Economics > A10 - General; I - Health, Education, and Welfare > I0 - General

References

Adamczyk J., Bartkowiak P., (2004), Detrminanty rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Warszawa.

Adamska M., (2014) (red.), Przewodnik po sukcesji w firmach rodzinnych. Kompendium wiedzy, Kraków.

Adamska M., (2014), Genotyp przedsiębiorcy, Relacje – magazyn firm rodzinnych nr 6/7.

Aldrich H., Cliff J., (2003), The Pervasive Effects of Family on Entrepreneurship, Toward a Family Embeddedness Perspective, Journal of Business Venturing.

Altkorn J., (red.) (1998), Podstawy marketingu, Kraków.

Arnoff C.E., McClure S.L., Ward J.L, (2012)., Sukcesja w firmach rodzinnych, MiP, Kraków.

Babbie E., (2003), Badania społeczne w praktyce, WN PWN, Warszawa.

Babbie E., (2004), Badania społeczne w praktyce, WN PWN, Warszawa.

Babbie E., (2007), Badania społeczne w praktyce, WN PWN, Warszawa.

Babbie E., (2009), Podstawy badań społecznych, WN PWN, Warszawa .

Badanie firm rodzinnych – raport końcowy: http://firmyrodzinne.pl.

Badanie firm rodzinnych 2015. Polska na tle Europy Środkowo – Wschodniej i świata, https://www.pwc.pl/pl/publikacje/badanie-firm-rodzinnych/assets/firmy-rodzinne- 2015-24-02.pdf.

Badanie firm rodzinnych 2016. Firmy rodzinne w obliczu zmian, file:///E:/SUKCESJA/ Sukcesja-materiały/firmy-rodzinne-raport-pwc-2016.pdf.

Baran M., Kłos M., (2014), Pokolenie Y – prawdy i mity w kontekście zarządzania pokoleniami,„Marketing i Rynek”.

Barnes L.B., (1988), Incongruent hierarchies: Daughters and Younger Sons as Company CEOs, ,,Family Business Review”, nr 1.

Bau M., Hellersted, K., Nordqvist M., Wennberg K., (2013), Succession in family firms [w:] Sorenson R.L., Yu A., Brigham K.H., Lumpkin G.T. (eds.), The Landscape of Family Business, Edgar Elgar, Cheltenham, UK.

Bennis W.G., Thomas R.J., (2002), Crucibles of Leadership, Harvard Business Review.

Bernatek A., (2017), Ostrożny optymizm firm rodzinnych, Harvard Business Review.

Bertrand M., Schoar A., (2006), The Role of Family in Family Firms, „Jurnal of Economic Perspectives”.

Bieniok H., (red.) (1999), Metody sprawnego zarządzania. Planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrola. Jak zarządzać w praktyce, Placet, Warszawa.

Bieniok H., (2007), Inteligencja emocjonalna jako czynnik sukcesu menedżera oraz kluczowe wyzwanie dydaktyczne na studiach ekonomicznych, [w:] Żabiński L., Smyczek s. (red.), Kierunki studiów ekonomicznych – nowe uwarunkowania i wyzwania. AE, Katowice.

Bieniok H., (2007), Kształtowanie postaw przedsiębiorczych młodzieży w rodzinie, szkole i uczelni [w:] P. Wachowiak, M. Dąbrowski, B. Majewski (red.), Kształtowanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna, Warszawa.

Bieniok H., (2011), Rola inteligencji emocjonalnej menedżera w zarządzaniu zasobami ludzkimi, [w:] Czerska M., Gableta M. (red.), Przełomy w zarządzaniu. Zarządzanie zasobami ludzkimi. TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń.

Blikle A., (2012), Specyfika zarządzania w firmach rodzinnych [w:] Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Bocheński A., (2014), Przewodnik po sukcesji w Firmach Rodzinnych. Kompendium wiedzy, Kraków.

Bocheński A., (2016), Zarządzanie wiedzą w firmie rodzinnej, Relacje – magazyn firm rodzinnych nr 4/19.

Borecka-Biernat D., (1998), Nieśmiałość i agresja nastolatków a styl wychowania w rodzinie, „Problemy Wrocław”.

Vagnoni E., (2011), Understanding Small Family Business Succession in Knowledge Management Perspective, The IUP “Journal of Knoeledge Management”.

Brzezińska A., (2000), Psychologia wychowania [w:] Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk.

Budzeń D.M., Kuc P., Majewski M., (2009), Zjawisko sukcesji, „Gazeta MSP” nr 12.

Caruso D.R., Salovey P., (2009), Inteligentny emocjonalnie menedżer, Rebis, Poznań.

CASEL – Safe and Sound. An Educational Leader’s Guide to Evidence- Based Social and Emotional Learning Programs, The Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning, Pre – Publication Copy, University of Illinois, Chicago 2002.

Ciarrochi J.V., Chan A.Y.C., Bajgar J., (2001), Measuring emotional inelligence in adolescents, “Personality and Individual Differences”.

Czernecka M., (red.) (2013), Człowiek to inwestycja. Podręcznik do zarządzania wiekiem w organizacjach. Łódź.

Danco L., (1975), Beyond survival – A business owner’s guide for success, University Press, Cleveland.

Daszkiewicz M., (2008), Jednostki badawczo-rozwojowe jako źródło innowacyjności w gospodarce i pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw, Warszawa,

Deal J., Altman D.G., Rogelberg S.G., (2010), Millenials at work: What we know and what we need to do (if anything), Journal of Business and Psychology.

Denham S., (2003), Weissberg, R., Social- Emotional Learning in Early Childhood. What We Know and Where to Go From Here [w:] Bloom M., Gullotta T.R (red.), A blueprint for the promotion of prosocial behavior in early childhood, Kluwer/Academic Publishers, New York.

Denzin N., (2006), Sociological Methods: A Sourcebook, Aldine Transaction.

Donnelly R., (1964), The family business, Harvard Business Review, vol. 42, no. 4.

Farnicka M., Liberska H., Niewiedział D., (2016), Psychologia agresji. Wybrane problemy, WN PWN, Warszawa. 42. Firmy rodzinne w polskiej gospodarce – szanse i wyzwania, (2009), PARP, Warszawa.

Flazlagic J.A., (2008), Charakterystyka pokolenia Y, „E-mentor”, nr 3(25).

Fleming Q., (2000), Tajniki przetrwania firmy rodzinnej, Wyd. One Press Small Business.

Fleming Q.J., (2006), Tajniki przetrwania firmy rodzinnej: jak uniknąć siedmiu grzechów głównych niszczących firmy, Helion, Gliwice.

Fretschner M., Weber S., (2013), Measuring and Understanding the Effect of Entrepreneurial Awareness Education, “Journal of Small Business Management”, t. 51, no. 3.

Frishkoff P.A., (1995), Understanding Family Business, Austin Family Business Program.

Gardner H., (1989), Frames of Mind. Theory of Multiple Intelligences, Basic Books, New York.

Gardner H., (1995), Cracking Open the IQ Box, The American Prospect, Winter.

Gdula M., Grzymała-Kozłowska A., Włoch R., (red.) (2012), Nowe rzeczywistości społeczne nowe teorie socjologiczne, Warszawa.

Goleman D., (1996), Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ, Bantam Books, New York.

Goleman D., (1997), Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina, Poznań.

Grant W.T., (1992), Consortium on the School – Based Promotion of Social Competence, „Drug and Alcohol Prevention Curricula”, [w:] J. David Hawkins i in., Communities That Care, Jossey-Bass, San Francisco.

Growiec K., (2015), Ile szczęścia dają nam inni ludzie? Więzi społeczne a dobrostan psychiczny. WN PWN Warszawa.

Gupta V., Levenburg N., Moore I., Motani J., Schwarz T., (2008), Exploring the Construct of Family Business in the Emerging Markets, „International Journal of Business and Emerging Markets”, vol. 1, no. 2.

Gutkova S., (2014), Gen przedsiębiorczości rodzinnej, Relacje – magazyn firm rodzinnych 6(7).

Hadryś A., (2011), Kluczowe zasoby przedsiębiorstw rodzinnych a osiągane wyniki – rozważania teoretyczne, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XII, z. 7, Łódź.

Hadryś-Nowak A., (2014), Przedsiębiorczość – cechy wrodzone czy nabyte?, Relacje – magazyn firm rodzinnych 6 (7).

Hall P.D., (1988), A historical overview of family firms in the United States, „Family Business Review”, no. 1.

Halter F., Schrettle T., Baldegger R., (2009), Effective Succession Management: A study of emotional.

Hammersley M., Atkinson P., (2000), Metody badań terenowych, Zysk i S – ka, Poznań.

Hamrol A., (2016), Strategie i praktyki sprawnego działania. Lean, six sigma i inne. Warszawa, WN PWN.

Hardey M., (2011), Generation C content, creation, connections and choice. International Journal of Market Research, vol. 53, no. 6.

Harrison T.L, Frakes M.H., (2007), Genotyp przedsiębiorcy, czyli DNA sukcesu, ONE Press, Warszawa.

Harwas-Napierała B., (2013), Rodzina jako kontekst rozwojowy jednostki [w:] Trempała J. (red.) Rozwijający się człowiek w zmieniającym się świecie. Materiały z IV Ogólnopolskiej Konferencji HRP Group, Łódź.

http://firmyrodzinne.pl/slaskie-kopalnia-firm-rodzinnych/, 21.03.2017.

http://katowice.naszemiasto.pl/artykul/kongres-msp-w-katowicach-o-firmach-rodzinnych- zdjecia,3538857,artgal,t,id,tm.html, 13.10.2015.

http://www.ibrpolska.pl/raporty/raport-testowy-2/, 26.02.2014.

Ibrahim A.B., Ellis W.H., (1994), Family Business Management. Concepts and Practice, Kendall/Hunt Publishing Company Dubuque, Iowa.

Jakubowski J., (2012), Emocje w firmie rodzinnej [w:] Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Jamer J., (2006), Sukcesja własności i władzy w firmie rodzinnej, Biznes Rodzinny w Polsce, nr 5.

Jamroziak T., (2017), Cztery zagrożenia dla sukcesji, http://doczz.pl/doc/1143881/cztery- zagro%C5%BCenia-dla-sukcesji, dostęp: 07.06.2017.

Janczewska D., (2012), Audyt marketingowo-logistyczny jako element oceny pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa rodzinnego, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, XIV/6.

Jankiewicz S., (2017), Preinkubator Jako instrument rozwoju drobnej przedsiębiorczości na poziomie lokalnym. WN PWN, Warszawa.

Jasielska A., (2009), Analiza wpływu stereotypu płci w obszarze emocji na edukację emocjonalną, „Forum Oświatowe”, t. 21, nr 1.

Jasiński M., Kowalski M., (2007), Fałszywa sprzeczność: metodologia jakościowa czy ilościowa? [w:] Ewaluacja ex post. Teoria i praktyka badawcza, (red.) A. Haber, Warszawa.

Jaskiewicz P., Combs J.G., Rau S.B., (2014), Entrepreneurial legacy: Toward a theory of howsome family firms nurture transgenerational entrepreneurship, “Journal of Business, Venturing”.

Jeżak J., Popczyk W., Winnicka-Popczyk A., (2004), Przedsiębiorstwo rodzinne. Funkcjonowanie i rozwój, Difin, Warszawa.

Kałużna H., (2009), Firmy Rodzinne w XXI w. – specyfika i sukcesja, Zeszyty Naukowe SGGW – Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 75.

Klimek J., (2014), W rodzinnej firmie. Powstanie, rozwój, zagrożenia i szanse, PTM.

Kołodko G.W., ( 2014), Zarządzanie i polityka gospodarcza dla rozwoju. Warszawa.

Konecki K., (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, WN PWN, Warszawa.

Korporowicz L., (1997) Słownik ważniejszych pojęć, [w:] L. Korporowicz (red.), Ewaluacja w edukacji, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Kostera M., (2005), Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, WN PWN, Warszawa.

Kotłowska M., Kowalak R., (2016), Kluczowe mierniki dokonań w zarządzaniu przedsiębiorstwem. UE, Wrocław.

Kowalewska A., (red.), (2009), Firmy rodzinne w polskiej gospodarce – szanse i wyzwania – raport PARP, Warszawa.

Kubisiak P., (2016), Firmy rodzinne. Jak zbudować biznes na wiele pokoleń. Raport. Materiał promocyjny [w:] Harvard Business Review, Polska.

Lansberg I., (1988), The Succession Conspiracy, Family Business Review, vol. 1.

Lansberg I., (1983), Managing Human Resources in Family Firms: The Problem of Institutional Overlap, [w:] Organizational Dynamics, vol. 12, nr 1.

Lemańska-Majdzik A., (2013), Specyfika strategicznej działalności śląskich firm rodzinnych, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, Wydawnictwo SAN, t. XIV, zeszyt 6, część I, Łódź.

Lewandowska A., (red.) (2015), Kody wartości. Diagnoza sytuacji sukcesyjnej w przedsiębiorstwach rodzinnych w Polsce. Syntetyczny raport z badań przeprowadzonych w ramach projektu „Kody wartości – efektywna sukcesja w polskich firmach rodzinnych”, file:///C:/Users/M/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/IE/1CR030HX/kw_ raport.pdf, 13.03.2015.

Lewandowska A., (2012), Strategia firmy rodzinnej, [w:] Zawadka M. (red.), Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Lewandowska A., Greser J., Jakubowski J., (2012), Sukcesja w firmie rodzinnej, [w:] Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Lopes P.N., Salovey P., Straus R., (2003), Emotional intelligence, personality and the perceived quality of social relationship, “Personality and Individual Differences”, 35.

Lyon D.W., Lumpkin G.T., Dess G.G., (2000), Enhancing Enterpreneurial Orientation Research: Operationalizing and Measuring a Key Strategic Decision Making Process, „Journal of Management” nr 5.

Machalica W., (2014), Refleksje na temat wychowania dzieci w firmie rodzinnej, Relacje – magazyn firm rodzinnych 6 (7).

Machalica W., (2012), Samorozwój [w:] Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Machalica W., (2015), Wychowanie dzieci w firmie rodzinnej cz. II, Relacje – magazyn firm rodzinnych 1 /9.

Machalica W., (2016), Inteligencja emocjonalna, czyli sztuka harmonii w relacjach, Relacje – magazyn firm rodzinnych 6/21.

Machalica W., (2017), Inteligencja emocjonalna jako łącznik między pokoleniami, http://www.ibrpolska.pl/inteligencja-emocjonalna-jako-lacznik-miedzy-pokoleniami/, data dostępu: 12.05.2017.

Malinowski G., (2016), Nierówności i wzrost gospodarczy. Sojusznicy czy wrogowie. Difin, Warszawa.

Małyszek E., (2011), Czynniki wpływające na sukces i długoterminowe przetrwanie firm rodzinnych, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. XII, z. 7.

Marjański A., (2012), Sukcesja jako wyróżnik przedsiębiorstwa rodzinnego [w:] Sułkowski Ł. (red.) Przedsiębiorczość i zarządzanie, Tom XIII, Zeszyt 7, Łódź.

Marjański A., Sułkowski Ł., (2009), Firmy rodzinne – jak osiągnąć sukces w sztafecie pokoleń, POLTEX, Warszawa.

Marjański A., (2011), Specyfika firm rodzinnych, [w:] Zawadzka M., (red.), Firma w rodzinie, czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Maruszewski T., Ścigała E., (1998), Emocje – aleksytymia – poznanie, Humaniora, Poznań.

Masny-Dawidowicz M., (2013), Specyficzne problemy kierowania firmą rodzinną, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, tom XIV, z. 6.

Matczak A., (2003), Zarys psychologii rozwoju: podręcznik dla nauczycieli, Żak, Warszawa.

Matczak A., (2004), Temperament a inteligencja emocjonalna, „Psychologia-Etologia-Genetyka”, 10.

Maugeri S., (2015), Governance czyli nowy styl zarządzania. US MINERWA, Szczecin.

May P., (2016), Firmy rodzinne. Jak zbudować biznes na wiele pokoleń. Raport. Materiał promocyjny [w:] Harvard Business Review, Polska.

Mayer J.D., Salovey P., (1999), Czym jest inteligencja emocjonalna? [w:] P. Salovey, D.J. Sluyter, Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Poznań.

Meijard J., Uhlaner L., Floren R., Diephuis R., Sanders B., (2005), The relationship between successor and planning characteristics and the success of business transfer in Dutch SMEs, “EIM Business & Policy Research”. Meister J.C., Willyers K., (2010), Mentoring Millenials, Harvard Business Review, May, http://hbr.org/2010/05/mentoring- -millennials.

Męczyńska A., (2001), Wspomaganie procesów zarządzania w przedsiębiorstwie metodami heurystycznymi. Gliwice.

Mikołajewska E., Mikołajewski D., (2013), Informatyka afektywna w zastosowaniach cywilnych i wojskowych. Zeszyty Naukowe, nr 2(168). WSOWL, Wrocław.

Miller E., Rice A.K., (2002), Systems of Organizations, Tavistock, Londyn.

Mirkowski S., (2014), Jak zbudować wielopokoleniowy biznes rodzinny?, „Głos Biznesu” (29).

Moorhouse J., (2000), Podstawy marketingu 1, Pret S.A., Warszawa.

Niedbała E., (2002), Firmy rodzinne – obiekt badawczy, MBA nr 5.

Olkiewicz M., (2013), Jakość zasobów ludzkich determinantą procesu sukcesji, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. XIV, z. 6, cz. 1.

Opolska A., Karbowski A., Cichocki M., (2009), Wirtualna inteligencja emocjonalna, „E-mentor”, nr 3(30), Warszawa.

Orechwa-Maliszewska E., Paszkowski J., (2010), Finanse i zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach kryzysu. Białystok.

Piecuch T., (2012), Atuty i bariery funkcjonowania firm rodzinnych, [w:] Adamczyk J., Hall H., Zarządzanie – teoria, praktyka i perspektywy. Rzeszów.

Popczyk W., (2014), Gen przedsiębiorczości wymaga troski i opieki, Relacje – magazyn firm rodzinnych 6 (7).

Potencjał innowacyjny gospodarki: uwarunkowania, determinanty, perspektywy, Raport 2016, Warszawa, NBP.

Potoczek N., (2016), Zarządzanie zasobami ludzkimi w organizacji zorientowanej procesowo. WN PWN, Warszawa.

Poznańska K., Kraj K.M., (2015), Badania i rozwój w korporacjach transnarodowych. Organizacja, umiędzynarodowienie. WN PWN, Warszawa

Pramodita P., Chua J.H., Chrisman J.J., (2009), Perceptions about the Extend of Succession Planning in Canadian Family Firms, „Canadian Journal of Administrative Sciences”, vol. 17, nr 3.

Projekt: Firmy rodzinne w polskiej gospodarce – szanse i wyzwania, https://www.parp. gov.pl/images/PARP_publications/pdf/2009_firmy_rodzinne_szanse.pdf, s. 64.

Pypłacz P., (2013), Idea klienta wewnętrznego w zarządzaniu firmą rodzinną, Marjański A., Piasecki B. (red.), Firmy rodzinne – wyzwania globalne i lokalne, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. 14, z. 6, cz. 2, Łódź.

Raport z badania, Kluczowe składniki sukcesu. Kompetencje przyszłości w firmch rodzinnych 2017, https://ec.europa.eu/epale/sites/epale/files/raport_kompetencje_firm_rodzinnych.pdf, kwiecień 2017, s. 15.

Reisenwitz T.H., Iyer R., (2009), Differences in generation x and generation y: Implications for the organization and marketers, Marketing Management Journal, vol. 19, iss. 2.

Rosa G., (red.), Problemy i przeobrażenia w zachowaniach współczesnych organizacji i konsumentów, „Wyścig szczurów to przeżytek”, www.rp.pl/artykul/551452.html.

Rosa G., Formy komunikacji Polaków na podstawie badań pokoleń y, x i baby boomers.

Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna: problemy edukacyjne Rebis, Poznań 1999.

Rybicka M., Orzechowska K.M., (2013), Family businesses in Poland and staffing problems, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. XIV, z. 6.

Ryś M., (2004), Systemy rodzinne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.

Rzechowska E., Garbacz A., Kajda M., Zaborek K., (2011), Osoby 50+ na rynku pracy: intermentoring.

Safin K., (2007), Przedsiębiorstwa rodzinne – istota i zachowania strategiczne, UE, Wrocław.

Safin K., (2012), Zarządzanie małym i średnim przedsiębiorstwem (wyd. II), UE, Wrocław.

Samaras A., Gilfillan S.W., McWee W., (2013), The Relationship between Owner Characteristics, Company Size, and the Work–Family Culture and Policies of Women-Owned Businesses, “Journal of Small Business Management”, 51, (2).

Scharma P., Chrisman J.J., Pablo A.L., Chua J.H., (2001), Determinants of initial satisfaction with the succession proces in family firms: A conceptual model, „Enterpreneurship: Theory & Practice”, vol. 25, no. 3.

Shapiro L.E., (1999), Jak wychować dziecko o wysokim EQ1, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Shih Yung Ch., (2012), Millennials in the Workplace: A Conceptual Analysis of Millennials’ Leadership and Followership Styles, International Journal of Human Resource Studies, vol. 2, no. 2.

Skuteczne działanie. Badanie przedsiębiorstw rodzinnych 2007/2008 przeprowadzone przez PricewaterhouseCoopers , https://www.pwc.pl/pl/publikacje/raport_fbspl.pdf [dostęp: 10 05 2017].

Smoliński M., Zakrzewska L., (2017), Przywódca musi być zaangażowany, Harvard Business Review. Giełda Prezesów – Ranking liderów warszawskiego parkietu.

Sobiecki R., Kargul A., Kochanowska J., (2014), Przedsiębiorstwo rodzinne – definicje i stan wiedzy [w:] Przedsiębiorstwo rodzinne w gospodarce globalnej, Sobiecki R. (red.), SGH, Warszawa.

Sobiecki R., Leszczewska K., (2010), Firmy rodzinne w Polsce – sposób na sukces, CDR w Brwinowie.

Sobiecki R., (2010), Jak uczyć przedsiębiorców – na podstawie przedsiębiorczości rodzinnej, „Kwartalnik nauk o przedsiębiorstwie”, nr 3.

Sosnowska A., Łobejko S,. (2006), Małe i średnie polskie przedsiębiorstwa w Polsce w warunkach konkurencji: pozytywy i trudności w rozwoju. Warszawa.

Stabryła A., (2011), Methods of aggregate assessment in projects decisions, MWSE, Tarnów.

Statut Instytutu Firm Rodzinnych, http://firmyrodzinne.pl/index.php?option=com_ content&.

Stępniewska A., (2013), Elementy procesu sukcesji w wybranych polskich przedsiębiorstwach rodzinnych, WziE, Gdańsk.

Stone K.F., Dillehunt H.Q., (1978), Self Science: The Subject Is Me, Goodyear Publishing Co., Santa Monica 1978; „Promoting Emotional Competence in School-Aged Children: The Effects of the PATHS Curriculum”, Development and Psychopathology.

Stradomski M., (2010), Finansowanie obce firm rodzinnych na rynku niedoskonałym, PWE Warszawa.

Sułkowski Ł., Marjański A., (2009), Firmy rodzinne. Jak osiągnąć sukces w sztafecie pokoleń, Poltext, Warszawa.

Sułkowski Ł., (2013), Elementy kultur organizacyjnych przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. XIV, z. 6, cz. III.

Surdej A., (2009), Succession in Family Firms, Development Economics Perspectives, Working Report United Nations University – World Institute for Development Economics Research, Helsinki.

Surdej A., Wach K., (2010), Przedsiębiorstwa rodzinne wobec wyzwań sukcesji ,Difin Warszawa.

Szul E., (2013), Działalność firm rodzinnych w ocenie społecznej, „Zarządzanie i Finanse – Journal of Management and Finance”, vol. 11, nr 1, cz. 4.

Thomas M., (2010), Mistrzowskie zarządzanie ludźmi Wolters Kluwer business. Warszawa.

Thor W., Georgijew I., (2014) Biznes potrzebuje lidera o nowym typie kompetencji, Harvard Business Review, Polska.

Tomski P., (2011), Programowanie przyszłości biznesu w oparciu o więzi rodzinne – wybrane problemy sukcesji, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, T. 12 z. 7, Łódź.

Tomski P., (2013), O przewagach konkurencyjnych firm rodzinnych w kontekście teorii zasobowej, [w:] Marjański A., Piasecki B. (red.), Firmy Rodzinne – wyzwania globalne i lokalne cz.2, Seria Przedsiębiorczość i Zarządzanie T. XIV, z. 6.

Vaillant G.E., (1977), Adaptation to Life, Little, Brown, Boston.

Venter E., Boshoff C., Mass G., (2005), The Influence of Successor – Related Factors on the Succession Process in Small and Medium – Sized Family Businesses, „Family Business Review” vol. 18, no. 4.

view=article&id=56: statut&catid=42:dokumenty&Itemid=63.

Ward J.L., (1997), Keeping the Family Business Healthy. How to Plan for Continuing Growth, Profitability, and Family Leadership, Family Enterprise Publishers, Marietta.

Weroniczak L., (2012), Dialog międzypokoleniowy [w:] Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP, Warszawa.

Westhead P., Cowling M., Storey D., (1997), The management and performance of unquoted family companies in the United Kingdom, Centre for Small and Medium Sized Enterprises, Warwick Business School, The University of Warwick, Coventry.

Więcek-Janka E., (2013)., Wiodące wartości w zarządzaniu przedsiębiorstwami rodzinnymi, PP, Poznań.

Więcek-Janka E., (2013), Bariery w procesie sukcesji w opinii sukcesorów firm rodzinnych (wyniki badań), „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, Łódź.

Więcek-Janka E., (2011), Kompetencje jako produkty na rynku pracy w Finlandii i Wielkopolsce na podstawie badań przedsiębiorstw rodzinnych, Szczecin.

Więcek-Janka E., (2014), Kompetencje menedżerskie sukcesorów – inżynierów w firmach rodzinnych, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź.

Więcek-Janka E., (2014), Sukcesorzy o własnych kompetencjach, Relacje – magazyn firm rodzinnych, nr 1(9).

Więcek-Janka E., Kujawińska A., (2010), Źródła przewagi konkurencyjnej mikroprzedsiębiorstw rodzinnych”, Zeszyty Naukowe Ekonomiczne Problemy Usług nr 595 (55), Szczecin.

Więcek-Janka E., (2013), Firmy rodzinne – przedsiębiorczość długowieczna, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. XIV, z. 3.

Więcek-Janka E., Hadryś-Nowak A., (2016), Kompetencje sukcesorskie – profil wstępny, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, SAN, Tom XVII, Zeszyt 6, cz. III, Łódź – Warszawa.

Worach-Kardas H., (2009), Ekonomiczno społeczne szanse i bariery rozwoju rodzin. [w:] Wierzchosławski S,. (red.), Rodzina i gospodarstwo domowe w środowisku wielkomiejskim. Poznań.

Winimko M., (2001), Jak prowadzić własną firmę. Jaktorów.

Winnicka-Popczyk A., Popczyk W., (2004), Firma rodzinna w gospodarce rynkowej, [w:] (red.) Jeżak J., Popczyk W., Winnicka-Popczyk A., Przedsiębiorstwo rodzinne. Funkcjonowanie i rozwój, Difin, Warszawa.

Winnicka-Popczyk A., (2002), Specyfika zarządzania firmą rodzinną, [w:] Współczesne problemy zarządzania, (red.) Hołubiec J., MWSHP., Łowicz.

Wojtysiak-Kotlarski M., (2011), Teoria przedsiębiorstwa a koncepcje zarządzania i praktyka biznesu, SGH, Warszawa.

Woszczyk P., (2013), Zarządzanie wiekiem – ku wzrostowi efektywności organizacji [w:] Człowiek to inwestycja. Podręcznik do zarządzania wiekiem w organizacjach, (red.)

Woszczyk P., Czernecka M., HRP Group, Łodź.

www.lbs.pl/projekt/ Zaczek T., (2001), Wpływ środowiska na rozwój osobowy człowieka, Delta, Ostrołęka.

Zawadka M., Łais M., ( 2012), Społeczność [w:] Firma w rodzinie czy rodzina w firmie. Metodologia wsparcia firm rodzinnych, PARP Warszawa.

Żukowska J., (2011), Polskie firmy rodzinne a kryzys, zasoby, www.firmyrodzinne.pl/index. php.polskie-fi rmy-rodzinne-a-kryzys.

Żukowska J., Pindelski M., (2012), Szanse i ograniczenia innowacyjnej strategii rozwoju firm rodzinnych, „Współczesne Zarządzanie”, 4.