Przyszłość edukacji zawodowej. Kierunki reorientacji i nowe obszary aktywności zawodowej nauczycieli zawodu

Klimczuk, Andrzej and Skarzyński, Michał and Hogeforster, Jürgen (2015): Przyszłość edukacji zawodowej. Kierunki reorientacji i nowe obszary aktywności zawodowej nauczycieli zawodu. Published in:

Abstract

Polish Abstract: Publikacja powstała w ramach projektu PO KL "PWP: PRZYSZŁOŚĆ EDUKACJI ZAWODOWEJ - lokalne partnerstwo na rzecz zwiększenia adaptacyjności nauczycieli zawodowych", realizowanego na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Białymstoku. Celem projektu było wypracowanie do końca VI 2014 r. rozwiązań i rekomendacji formalnoprawnych związanych z modernizacją szkół zawodowych oraz adaptacyjnością pracowników oświaty w oparciu o zawiązane partnerstwo związków zawodowych, organizacji pracodawców oraz organów prowadzących szkoły zawodowe. Szczególny nacisk położono na wypracowanie nowych rozwiązań zwiększenia elastyczności zatrudnienia pracowników oświaty.

English Abstract: The publication was created as part of the project "PWP: Future of vocational education - a local partnership to increase the adaptability of vocational teachers" carried out on behalf of the Regional Labour Office in Bialystok, Poland. The aim of the project was to develop to the end of June 2014 procedural solutions and recommendations related to the modernization of vocational education and adaptability of employees on the basis of a partnership tied to trade unions, employers' organizations and bodies engaged in vocational schools. Particular emphasis is placed on developing new solutions to increase the flexibility of employment education.

• Item Type: MPRA Paper
• English Title: The Future of Vocational Education: The Directions of Reorientation and New Areas of Professional Activity of Vocational Teachers
• Language: Polish
• Keywords: pracownicy oświaty; outplacement; szkolnictwo zawodowe
• Subjects: O - Economic Development, Innovation, Technological Change, and Growth > O1 - Economic Development > O15 - Human Resources ; Human Development ; Income Distribution ; Migration

References

Analiza danych zastanych dotyczących jakości usług edukacyjno-szkoleniowych. Raport z badań. Etap 1, Grupa Gomułka, Katowice 2009.

Arendt Ł., I. Kukulak-Dolata, B. Rokicki, Nowe wyzwania w walce z problemem bezrobocia, [w:] Ł. Arendt, A. Hryniewicka, I. Kukulak-Dolata, B. Rokicki (red.), Bezrobocie - między diagnozą a działaniem, IRSS, Warszawa 2011.

Attwell G., New roles for vocational education and training teachers and trainers in Europe: a new framework for their education, "Journal of European Industrial Training" 6-7/1997.

Ausführliche Beschreibungen finden sich in den Ausarbeitungen: Dr. Jürgen Hogeforster: Die Zukunft der Berufsbildung: Richtungen der Neuorientierung und neue Tätigkeitsfelder für Berufsschullehrer, Hanse-Parlament, Hamburg März 2015. Dr. Jürgen Hogeforster: Modernisierung der beruflichen Bildung: Elitebildung für Schüler und Lehrkräfte, Hanse-Parlament, Hamburg März 2015

Bacia E. (red.), Od kompetencji do kwalifikacji - diagnoza rozwiązań i praktyk w zakresie walidowania efektów uczenia się, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2013, s. 8.

Badanie funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego w Polsce Raport końcowy, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 2011.

Badanie funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego w Polsce. Raport końcowy, MEN, Warszawa, luty 2011, www.efs.lubelskie.pl.

Baraniak B., Edukacja zawodowa, [w:] S.M. Kwiatkowski, A. Bogaj, B. Baraniak (red.), Pedagogika pracy, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007, s. 133, 140-142.

Bednarska-Wnuk I., Efektywność zarządzania zasobami ludzkimi w placówkach edukacyjnych, "Zarządzanie Zasobami Ludzkimi" 3-4/2011.

Béduwé C., J.F. Germe, T. Leney, J. Planas, M. Poumay, R. Armstrong, New and emerging issues in vocational education and training research beyond 2010, [w:] The training and development of VET teachers and trainers in Europe. Fourth report on vocational training research in Europe: background report, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg 2009.

Best Practice: E-edukator. Transnational Partnership for E-Collaboration on Next Practice in the European ICT/Computing Teaching Community, Stowarzyszenie Rozwoju Edukacji Ustawicznej "Transfer", Warszawa 30.01.2014, www.stowarzyszenie-transfer.pl.

Billett S., Overview: The Technical and Vocational Education and Training Profession, [w:] R. Maclean, D. Wilson, C. Chinien (red.), International handbook of education for the changing world of work. Bridging academic and vocational education, op. cit., s. 1176-1177.

Brzezińska K., M. Janiszewska-Desperak, M. Michalski, M. Tomczak, Uwarunkowania integracji funkcjonujących modeli kształcenia ustawicznego w warunkach polskich. I część raportu z badań fokusowych, Instytut Nauk Społeczno-Ekonomicznych, Łódź 2013, s. 15-16.

Building a High-Quality Teaching Profession. Lessons from around the World, OECD, Paris 2011.

Careers in focus, Infobase Publishing, New York 2009, s. 7-13; Adult and Vocational Education Teachers, [w:] J. Chambers (red.), Encyclopedia of careers and vocational guidance, Infobase Publishing, New York 2008, s. 529-530; S. Choy, S. Haukka, Industrial Attachments for Instructors in TVET Delivery, [w:] R. Maclean, D. Wilson, C. Chinien (red.), International handbook of education for the changing world of work. Bridging academic and vocational education, op. cit., s. 1369-1370.

Carroué L., Fabryki wracają na Zachód, "Le Monde diplomatique - Edycja polska" 6/2012.

Certyfikacja kompetencji zawodowych VCC, Fundacja VCC, www.vccsystem.pl [30.01.2014].

Chłoń-Domińczak A., H. Dębowski, E. Drogosz-Zabłocka, M. Dybaś, D. Holzer-Żelażewska, A. Maliszewska, W. Paczyński, K. Podwójcic, M. Rucińska, W. Stęchły, M. Tomasik, K. Trawińska-Konador, G. Ziewiec, Edukacja zawodowa w Polsce.

Cort P., S. Rolls, The Changing roles and Competences of VET Practitioners in Denmark: IVET teachers' perceptions of changes and their implications for teaching. ECER Conference 2009: Theory and Evidence in European Educational Research, University of Vienna, Vienna 2009, https://pure.au.dk/ws/files/459/The_changing_roles_and_competences_of_VET_practitioners_in_Denmark.doc [30.01.2014], s. 2, 12-13. Podobny model bez podziału czynników na etapy zob. K. Volmari, Helakorpi, Seppo, R. Frimodt (red.), Competence framework for VET professions. Handbook for practitioners, op. cit., s. 19-20.

Czas pracy i warunki pracy w relacjach nauczycieli, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2013, s. 39-41.

Day C., Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008, s. 102-103.

Day C., Rozwój zawodowy nauczyciela, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004, s. 167.

Diagnoza stanu kształcenia zawodowego i potrzeb w zakresie modernizacji oferty kształcenia dotyczących efektywności i adekwatności kształcenia przez szkoły zawodowe w kontekście potrzeb regionalnego rynku pracy, WUP 2011r., http://www.up.podlasie.pl/index.php/strony/22399.

Długosz-Truszkowska E., System oceny pracowników jako element strategii personalnej, [w:] Współczesne tendencje w zarządzaniu zasobami pracy, Akademia Ekonomiczna, Kraków 1997, s. 196; [cyt. za:] A. Nalepka, Restrukturyzacja przedsiębiorstwa. Zarys problematyki, PWN, Warszawa-Kraków 1999, s. 77.

Döding L., J. Hogeforster, Edukacja i rzemiosło - dobre praktyki edukacyjne w obszarze Morza Bałtyckiego. Perspektywy rozwoju rzemiosła w zawodach ginących, mało popularnych i niszowych, Białystok, BFKK, 2012 r., s. 92 i nast.

Duménil G., D. Lévy, Co kryje się za dyskursem o reindustrializacji?, "Le Monde diplomatique - Edycja polska" 6/2012.

Duriasz-Bułhak J., R. Milewski Partnerstwo w rozwoju lokalnym, Fundacja Wspomagania Wsi, 2003 r., s. 7 i nast.

Dżikija N., Praca w końcu wraca na Zachód. Polsce wyjdzie to na dobre

e-Belfer - przygotowanie nauczycieli do stosowania e-learningu w nauczaniu i samokształceniu, Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, OSI CompuTrain S.A., http://e-belfer.edu.pl [30.01.2014].

EMCC Poland, www.emccouncil.org/pl/pl/ [30.01.2014].

e-Nauczyciel kształcenia zawodowego i ustawicznego, Rybnickie Centrum Edukacji Zawodowej, www.edukacja.rybnik.eu [30.01.2014].

Federowicz M., M. Sitek (red.), Raport o stanie edukacji 2010, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2011.

Future skills supply and demand in Europe. Forecast 2012, Cedefop, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2012.

Gerlach R., Pozaszkolna edukacja zawodowa wobec zmian cywilizacyjnych. Nowe trendy i wyzwania, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2012, s. 319.

Global Employment Trends for Youth 2013. A generation at risk, International Labour Office, Geneva 2013.

Handbook of good human resource practices in the teaching profession, op. cit.

Hanseatic Parliament: Baltic Education - Recognition of vocational qualifications in the Baltic Sea Region, Hamburg 2008.

Harden R.M., J. Crosby, AMEE Guide No 20: The good teacher is more than a lecturer-the twelve roles of the teacher, "Medical Teacher" 4/2000, s. 334-347.

Harris R., M. Simons, 'Out of sight, but not out of mind!': reality of change in the daily working lives of VET practitioners, AVETRA, Nowra 2003, www.avetra.org.au/abstracts_and_papers_2003/refereed/Harris.pdf [30.01.2014], s. 1; R. Harris, M. Simons, B. Clayton, Shifting mindsets. The changing work roles of vocational education and training practitioners, op. cit., s. 18-19.

Harris R., M. Simons, D. Hill, E. Smith, R. Pearce, J. Blakeley, S. Choy, D. Snewin, The changing role of staff development for teachers and trainers in vocational education and training, op. cit.

Harris R., M. Simons, D. Hill, E. Smith, R. Pearce, J. Blakeley, S. Choy, D. Snewin, The changing role of staff development for teachers and trainers in vocational education and training, op. cit., s. viii-xi; C. Chappell, R. Johnston, Changing work. Changing roles for vocational education and training teachers and trainers, op. cit.; R. Harris, M. Simons, B. Clayton, Shifting mindsets. The changing work roles of vocational education and training practitioners, op. cit.

Hippach-Schneider U., M. Krause, Ch. Woll, Vocational education and training in Germany. Short description, CEDEFOP, 2007, s. 41 i nast. http://www.cedefop.europa.eu/EN/publications/5173.aspx.

Horodnicza K., M. Janiszewska-Desperak, K. Księżopolska, M. Michalski, M. Tomczak, Kształcenie przez całe życie jako instrument poprawy konkurencyjności uczelni w sytuacji zmiany. III część raportu z badań fokusowych.

Hryniewicz J.T., Wspólna europejska polityka przemysłowa, "Gospodarka narodowa" 11-12/2013, s. 68-69.

INNOWACJE 15+ - testowanie i wdrażanie nowych metod wczesnej interwencji socjalnej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu młodzieży powyżej 15. roku życia, BFKK, OHP, 2011-2013, VII POKL.

INNOWACJE 50+ - program testowania i wdrażania nowych metod utrzymania aktywności zawodowej pracowników po 50. roku życia, WSE, ZDZ, BFKK, 2010-2013, VIII POKL.

INNOWACJE EDUKACYJNE - program testowania i wdrażania nowych metod modernizacji oferty kształcenia zawodowego w województwie podlaskim, FIR, NFDK, 2010-2013 w ramach IX POKL.

INNOWACJE RYNKU PRACY - testowanie i wdrażanie nowych metod promocji zatrudnienia w zawodach niszowych, ginących oraz mało popularnych, BFKK, PIRiP, 2011-2013, VI POKL.

Iwanicka A., Nowe zawody (w sieci) przyszłością dla pedagogów, "Neodidagmata" 31-32/2011, s. 152-155.

Jarczyński J., A. Zakrzewska-Bielawska, Restrukturyzacja zatrudnienia w przedsiębiorstwie, [w:] S. Lachiewicz, A. Zakrzewska (red.), Restrukturyzacja organizacji i zasobów kadrowych przedsiębiorstwa, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005, s. 215.

Jegorow D., Edukacja ustawiczna a wyzwania współczesnej gospodarki. Trwałość i efektywność kształcenia dorosłych na przykładzie Lubelszczyzny (Cz. 1), Sun Solution, Chełm 2012, s. 80-81.

Juchnicka M. (red.), e-Rzemiosło. Podręcznik wdrożeniowy, Białystok 2013, s. 51.

Kabaj M., System kształcenia zawodowego i kierunki jego doskonalenia w warunkach integracji i wzrostu konkurencyjności. Diagnoza i elementy programu szerszego wdrożenia dualnego systemu kształcenia w Polsce, Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa 2010.

Katsarova I. (red.), Regiony wyludniające się: nowy paradygmat demograficzny i terytorialny. Studium, IP/B/REGI/IC/2007-044 11/07/2008, Parlament Europejski, Bruksela 2008.

Kierzkowski T., Ocena (ewaluacja) programów i projektów o charakterze społeczno-gospodarczym w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2002, s. 15.

Kilpatrick S., P. Millar, Extension and the VET sector: Time for closer alignment?, "International Journal of Training Research" 2/2006, s. 3-4.

Klimczuk-Kochańska M., A. Klimczuk, Outplacement dla pracowników - bariery, potrzeby, czynniki rozwoju, Narodowe Forum Doradztwa Kariery, Białystok-Kraków 2012, s. 23-40.

Kluczowe dane dotyczące nauczycieli i dyrektorów szkół w Europie, Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego; Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2013.

Kluczowe dane o edukacji w Europie 2012, op. cit., s. 118.

Koczoń-Zurek S., Psychopedagogiczne i socjologiczne czynniki podtrzymujące aktywność zawodową nauczyciela, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006, s. 30-36; U. Tabor, Biograficzne uwarunkowania rozwoju nauczyciela. Analiza jakościowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2008, s. 39-45.

Kompetentny e-Nauczyciel, Stowarzyszenie Komputer i Sprawy KISS, http://e-nauczyciel.kiss.pl [30.01.2014]; EPP e-Nauczyciel, Polskie Biuro ECDL, https://ecdl.pl/e-nauczyciel [30.01.2014].

Koral J., Outplacement - sposób na bezrobocie, FISE, Warszawa 2009, s. 6-15.

Kusiński M., Reorientacja zawodowa nauczycieli w kierunku zawodów przyszłości na przykładzie projektu "Nowa Edukacja", Białostocka Fundacja Kształcenia Kadr, Białystok, www.bfkk.pl [20.01.2014], s. 3-6.

Lech G., A. Prus, Po co szkole stowarzyszenie albo fundacja?, [w:] G. Mazurkiewicz (red.), Przywództwo i zmiana w edukacji. Ewaluacja jako mechanizm doskonalenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

Ludwiczyński A., Analiza pracy i planowanie zatrudnienia, [w:] H. Król,

Ludwiczyński A. (red.), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji, PWN, Warszawa 2006, s. 188; K. Lanz, Zatrudnianie i zarządzanie personelem, PWN, Warszawa 1995, s. 119.

Maclean R., D. Wilson, C. Chinien (red.), International handbook of education for the changing world of work. Bridging academic and vocational education, op. cit.

McKenzie P., P. Santiago, Teachers matter. Attracting, developing and retaining effective teachers, op. cit.; Handbook of good human resource practices in the teaching profession, ILO, Geneva 2012.

McKenzie P., P. Santiago, Teachers matter. Attracting, developing and retaining effective teachers, op. cit., s. 159-161.

Mercer J., B. Barker, R. Bird, Human resource management in education. Contexts, themes, and impact, Routledge, London, New York 2010.

Michalak-Majewska M., Metody aktywizujące i praktyczne w kształceniu zawodowym, [w:] D. Pankowska, T. Sokołowska-Dzioba (red.), Kompetencje nauczyciela przedmiotów zawodowych. Praca dydaktyczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010, s. 143-144.

Morysińska A., M. Sochańska-Kawiecka, Z. Kołakowska-Seroczyńska, E. Makowska-Belta, Badania efektywności kształcenia ustawicznego i zapotrzebowania na kształcenie ustawiczne. Tom 2. Raport z badania terenowego wśród dyrektorów jednostek kształcenia ustawicznego, Laboratorium Badań Społecznych, Warszawa 2011.

Mroczkowski K., P. Soroka, K. Ludwiniak, Część druga Raportu "Przyczyny i konsekwencje globalnego kryzysu finansowo-gospodarczego i jego przejawy w Polsce", Polskie Lobby Przemysłowe, Warszawa 2013, www.plp.info.pl/wp-content/uploads/2013/03/Druga-cz%C4%99%C5%9B%C4%87-Raportu-PLP-i-Konwersatorium-OLPpdf.pdf [30.01.2014], s. 32.

Nauczyciele w 2009 r. Stan i struktura zatrudnienia, ORE.

Nauka zawodu. Szkoła czy pracodawca? - wersja rozszerzona, Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Kraków 2009, s. 9.

Nowacki T.W., K. Korabiowska-Nowacka, B. Baraniak, Nowy słownik pedagogiki pracy, Wydawnictwo WSP TWP, Warszawa 1999, s. 149-150; R. Tuchliński, Poradnik instruktora praktycznej nauki zawodu, Wydawnictwo KaBe, Krosno 2013, s. 72.

Okólski M., A. Fihel, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012, s. 262-270.

Olechnicki K., P. Załęcki, Słownik socjologiczny, Graffiti BC, Toruń 2002.

Perspektive Zukunft: Einjährige Berufsqualifizierung - Hamburger Modell, Projekt des Hanse-Parlaments, Hamburg 2013-2015.

Peterson P., E. Baker, B. McGaw (red.), International Encyclopedia of Education, Elsevier, Oxford 2010.

Pocztowski A., Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie - procesy - metody, PWE, Warszawa 2007.

POWROTY - program potwierdzania kwalifikacji osób powracających na podlaski rynek pracy poprzez szkolenia, poradnictwo i egzaminy zawodowe, NFDK, 2009-2010, VI POKL.

Prezentacja Status nauczyciela - kategorie, www. oskko.edu.pl/oskko/ status_zawodowy_nauczyciela/.../kategorie.pps; Systemy edukacji w Europie - stan obecny i planowane reformy, stan na grudzień 2011 r., s. 7, http://www.eurydice.org.pl/sites/eurydice.org.pl/files/niemcy.pdf.

Prezentacja Status nauczyciela - kategorie, www.oskko.edu.pl/oskko/status_zawodowy_nauczyciela/.../kategorie.pps; Systemy edukacji w Europie - stan obecny i planowane reformy, stan na grudzień 2010 r., s. 6-7, http://www.eurydice.org.pl/sites/eurydice.org.pl/files/szwecja.pdf.

Przewodnik po zawodach. Wydanie 2. Tom 1, Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2003, s. 409-412.

Pukelis K., R. Lauzackas, Development of a Vocational Teacher Education Strategy in Lithuania: Challenges, Reality and Solutions, op. cit., s. 115-116.

Pylak K., Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych, Warszawa 2009.

Raport z modułu III: Badanie potrzeb edukacyjnych 17 wybranych szkół, (2011), PSDB, BFKK.

Ratnicyn K., Już nie "Made in China". To nie moda, lecz potrzeba, Harvard Business Review Polska 07.01.2014, http://blogi.hbrp.pl/blog-biznesowy/juz-nie-made-in-china-to-nie-moda-lecz-potrzeba/ [30.01.2014]; N. Dżikija, Praca w końcu wraca na Zachód. Polsce wyjdzie to na dobre, "Dziennik Gazeta Prawna" 24.11.2012, http://forsal.pl/artykuly/664236,praca_w_koncu_wraca _na_zachod_polsce_wyjdzie_to_na_dobre.html [30.01.2014]; Produkcja w Chinach przestaje się opłacać polskim firmom. Niektóre wracają do kraju, finanse.wp.pl 23.01.2014, http://finanse.wp.pl/kat,1033697,title,Produkcja-w-Chinach-przestaje-sie-oplacac-polskim-firmom-Niektore-wracaja-do-kraju,wid,16351245,wiadomosc.html [30.01.2014].

Ratnicyn K., Już nie "Made in China"…, op. cit.; Produkcja w Azji przestaje się opłacać. Firmy wracają z Chin do Polski, "Dziennik Gazeta Prawna" 21.11.2011, www.forsal.pl [30.01.2014]; P. Otto, Będziemy produkować buty - jesteśmy w tym coraz lepsi, "Dziennik Gazeta Prawna" 09.11.2012, www.biznes.gazetaprawna.pl [30.01.2014]; P. Brzózka, Łódzkie firmy przenoszą produkcję z Chin do Polski, "Dziennik Łódzki" 10.12.2013, www.dzienniklodzki.pl [30.01.2014].

Reed C.J., F.K. Kochan, Teacher Recruitment and Retention, [w:] F.W. English (red.), Encyclopedia of Educational Leadership and Administration, SAGE Publications, Thousand Oaks Calif 2006, s. 1001.

Religa J., Certyfikacja mentorów i tutorów - nowy projekt transferu innowacji, "Edukacja ustawiczna dorosłych" 4/2012, s. 154-155.

Rifkin J., Trzecia rewolucja przemysłowa. Jak lateralny model władzy inspiruje całe pokolenie i zmienia oblicze świata, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2012.

Rossi P.H., H.E. Freeman, M.W. Lipsey, Evaluation. A systematic approach. Sage Publications, Thousand Oaks-London-New Delhi, 1999.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz jej stosowania, DzU 2010 nr 82, poz. 537; Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DzU 2012 nr 0, poz. 1268.

Schwan K., K.G. Seipel, Marketing kadrowy, C.H. Beck, Warszawa 1997, s. 238.

Seyfarth J.T., Personnel management for effective schools, Allyn and Bacon, Boston 1996.

Seyfarth J.T., Personnel management for effective schools, op. cit., s. 265.

Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego Aktualizacja komunikatu w sprawie polityki przemysłowej. COM(2012) 582 final, Bruksela 2012, s. 3-6.

Simons M., The future of the tertiary sector workforce: a kaleidoscope of possibilities?, op. cit., s. 36-37.

Sirko S., Mobilność pracowników, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Cła i Logistyki, Warszawa 2007.

Skarzyński M. (red.), Nowe metody potwierdzania kwalifikacja dla całego zawodu i zadań zawodowych jako instrument polityki rynku pracy i czynnik rozwoju rzemiosła, Białystok 2011.

Skarzyński M. (red.), Nowe metody wsparcia w życiu społecznym i zawodowym młodzieży po 15. roku życia, Białystok 2014.

Skarzyński M., J. Hordejuk (red.), Innowacyjne metody promocji zatrudnienia w zawodach ginących, niszowych i mało popularnych, Białystok 2011, s. 177.

Skowron-Mielnik B., Innowacyjność w zarządzaniu zasobami ludzkimi - możliwości i ograniczenia transferu praktyk zzl z przedsiębiorstw do szkół, [w:] J. Fazlagić, M. Schmidt (red.), Innowacyjne zarządzanie w polskiej oświacie, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2009, s. 53.

Smith A., G. Hawke, Human resource management in Australian registered training organisations, NCVER, Adelaide 2008, s. 7-8; G. Preddey, An Overview of Contemporary TVET Management Practice, [w:] R. Maclean, D. Wilson, C. Chinien (red.), International handbook of education for the changing world of work. Bridging academic and vocational education, op. cit., s. 1012-1017.

Sobolewski A. (red.) Przez współpracę do sukcesu. Partnerstwo lokalne na rynku pracy, Departament Rynku Pracy, MPiPS, Warszawa, 2007r., s. 10.

Sochacka K., Skuteczne rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 6.

Standardy ewaluacji, PTE, Warszawa 2008, s. www.pte.org.pl.

Stęchły W., A. Tomaszuk, G. Ziewiec, Modernizacja kształcenia zawodowego w świetle celów polityki uczenia się przez całe życie, [w:] A. Chłoń-Domińczak (red.), Raport o stanie edukacji 2012, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2013, s. 201-204.

Studia podyplomowe: E-nauczyciel. Metodyka nowoczesnego nauczania, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, www.humanitas.edu.pl [30.01.2014].

Systemy edukacji w Europie - stan obecny i planowane reformy, stan na grudzień 2011 r. http://www.eurydice.org.pl/sites/eurydice. org.pl/files/niemcy.pdf; Wspólne uczenie się i uczenie się od siebie nawzajem. Systemy edukacyjne w krajach nadbałtyckich, Parlament Hanzeatycki, s. 11, op. cit.

Systemy edukacji w Europie - stan obecny i planowane reformy, stan na grudzień 2011 r., s. 7, http://www.eurydice.org.pl/sites/eurydice.org.pl/files/niemcy.pdf.

Systemy edukacji w Europie - stan obecny i planowane reformy, stan na grudzień 2010 r., www.eurydice.org.pl/wp-content/uploads/2014 /10/szwecja2010.pdf; Wspólne uczenie się i uczenie się od siebie nawzajem. Systemy edukacyjne w krajach nadbałtyckich, Parlament Hanzeatycki, s. 35, op. cit. Spotlight on VET, Sweden 2013/14, CEDEFOP, European Centre for the Development of Vocational Training, http://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/8069.

Systemy edukacji w Europie - stan obecny i planowane reformy, stan na grudzień 2010 r., www.eurydice.org.pl/wp-content/uploads/2014/10/ szwe-cja2010.pdf.

Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013; Warszawa 1 czerwca 2010.

Szempruch J., Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej, Impuls, Kraków 2011, s. 176-185; J. Szempruch, Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne, Impuls, Kraków 2013.

Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2004.

Świątkowska B., Zbawienna reindustrializacja - wywiad z Krzysztofem Nawratkiem, Notes na 6 tygodni 18.06.2012, www.funbec.eu/teksty.php?id=206 [30.01.2014].

Tabor U., Biograficzne uwarunkowania rozwoju nauczyciela. Analiza jakościowa, op. cit., s. 42-43.

Teachers and trainers for the future. Technical and vocational education and training in a changing world, ILO, Geneva 2010, s. 36.

Tregenna F., Manufacturing productivity, deindustrialization, and reindustrialization, World Institute for Development Economics Research, Helsinki 2011, www.wider.unu.edu [30.01.2014]; L. Carroué, op. cit.

Trzeciak M., Socjologia pracy, Politechnika Radomska, Radom 1998, s. 72.

Tyrowicz J., Ewaluacja i efektywność programów społecznych w Polsce, [w:] M. Grewiński, J. Tyrowicz (red.), Aktywizacja, partnerstwo, partycypacja - o odpowiedzialnej polityce społecznej, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Warszawa 2007, s. 139.

Vocational education and training in Sweden. Short description, Cedefop Panorama series; 180 Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2009, s. 46.

Vocational education and training workforce, Productivity Commission, Commonwealth of Australia, Canberra 2011.

Woźniak R.B., Zarys socjologii edukacji i zachowań społecznych, Wydawnictwa Uczelniane BWSH, Koszalin 1998.

Wójtowicz J., ABC partnerstwa lokalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, s. 5; http://projektrops.wzp.pl/uploads/pliki/ ABC_partnerstwa1.pdf.

Wspólne uczenie się i uczenie się od siebie nawzajem. Systemy edukacyjne w krajach nadbałtyckich, Parlament Hanzeatycki, s. 11 i nast.; http://www.dual-training.eu/resources/Gesamtkonzept_Bildung_170806_pl.pdf.

Wykorzystanie przez JST potencjału intelektualnego nauczycieli wypadających z zawodu w latach 2011 i 2012. Raport z badań,

Zbieranek P., Sektor edukacji pozaszkolnej w Polsce - próba opisu, [w:] P. Zbieranek (red.), Jak wykorzystać potencjał edukacji pozaszkolnej w Polsce, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2011, s. 9.

Zur Ausführlichen Begründung siehe die Ausarbeitungen: Flora Antoniazzi und Dr. Jürgen Hogeforster: Das deutsche System der dualen Berufsausbildung mit Beispielen von acht Berufen und Möglichkeiten der Implementierung in Polen, Hanse-Parlament, Hamburg Februar 2015; Dr. Jürgen Hogeforster: Die Zukunft der Berufsbildung: Herausforderungen und Strategien für Reformen und Erhöhung der Anpassungsfähigkeit, Hanse-Parlament, Hamburg Februar 2015; Dr. Jürgen Hogeforster: Die Zukunft der Berufsbildung: Richtungen der Neuorientierung und neue Tätigkeitsfelder für Berufsschullehrer, Hanse-Parlament, Hamburg März 2015; Dr. Jürgen Hogeforster: Modernisierung der beruflichen Bildung: Elitebildung für Schüler und Lehrkräfte, Hanse-Parlament, Hamburg März 2015.