Globalizacija, tržišna privreda i nacionalno makroekonomsko planiranje

Bukvić, Rajko (2002): Globalizacija, tržišna privreda i nacionalno makroekonomsko planiranje. Published in: Makroekonomsko planiranje i tranzicija (2002): pp. 350-364.

Abstract

Serbian. U radu se razmatraju međusobni odnosi globalizacije i makroekonomskog planiranja. Ukazuje se na vezu globalizacije i neoliberalizma, kao njene teorijske osnove, koja je našla izraza u Vašingtonskom konsenzusu pripremljenom krajem 1980-ih. Dok je u periodu 1960–1980 makroekonomsko planiranje bilo uistinu svetski fenomen, obuhvatajući krajem 1970-ih oko 120 zemalja, u poslednjim decenijama 20. veka započeo je proces opadanja njegovog značaja. Sa nešto manje od 40 u 1980. broj zemalja bez makroekonomskog planiranja porastao je na preko 100 u 1990. godini. Dakle, taj proces nije povezan s kolapsom istočnoevropskih socijalističkih zemalja, već s usponom neoliberalne doktrine i posredno s neuspelim iskustvima tzv. administrativno upravljanih ekonomija s direktivnim planiranjem. U Srbiji (Jugoslaviji) makroekonomsko planiranje napušteno je početkom 1990-ih a organi za planiranje transformisani u tela sa znatno manje funkcija i nadležnosti. To se iz današnje perspektive i s rezultatima procesa tranzicije pokazuje kao neadekvatno. Stoga se ukazuje na potrebu ponovnog aktuelizovanja planiranja, uz njegovo prilagođavanje aktuelnim uslovima i uz uvažavanje bogatih iskustava koja su Srbija i bivša Jugoslavija stekle tokom više decenija, a koja relevantne institucije, poput Svetske banke, neopravdano prećutkuju. English. The paper discusses the relationship between globalization and macroeconomic planning. It is showed the link of globalization and neo-liberalism, as its theoretic basis, that was prepared in Washington Consensus adopted at the end of 1980’s. While macroeconomic planning in the period 1960-1980 was really world phenomenon, comprehending at the end of 1970’s about 120 countries, in last decades of this century it began the process of the decline of its significance. From some less than 40 in 1980 the number of countries without macroeconomic planning arose to more than 100 in 1990. Also, this process was not linked with collapse of East-European socialist countries, but with a rise of neo-liberal doctrine and indirectly with unsuccessful experiences of so-called administrative managed economies with directive planning. In Serbia (Yugoslavia) macroeconomic planning was abandoned at the beginning of 1990’s and plan organs were transformed in institutions with less functions and competencies. From today’s perspective and with realized results of the transition process it is inadequate. Therefore it was indicated on the need of re-actualization of planning, with its adaptation to actual circumstances and respect the reach experiences that Serbia and former Yugoslavia achieved during the many decades, that the relevant institutions, as the World Bank, unjustifiable ignore.

• Item Type: MPRA Paper
• English Title: Globalization, Market Economy, and National Macroeconomic Planning
• Language: Serbian
• Keywords: neoliberalizam, planiranje, institut, razvoj, neo-liberalism, planning, institution, development
• Subjects: F - International Economics > F6 - Economic Impacts of Globalization > F60 - General; L - Industrial Organization > L5 - Regulation and Industrial Policy > L52 - Industrial Policy ; Sectoral Planning Methods; O - Economic Development, Innovation, Technological Change, and Growth > O2 - Development Planning and Policy > O20 - General; P - Economic Systems > P1 - Capitalist Systems > P11 - Planning, Coordination, and Reform; P - Economic Systems > P2 - Socialist Systems and Transitional Economies > P21 - Planning, Coordination, and Reform; P - Economic Systems > P4 - Other Economic Systems > P41 - Planning, Coordination, and Reform

References

Bukvić; Rajko; Hinić, Branko. Privredno-sistemski, razvojni i tržišni ambijent, Razvoj sela i agrobiznisa – šta posle sankcija?, Tematski zbornik, Institut za ekonomiku poljoprivrede – Beograd, Kopaonik, 2000, str. 11–28.

Vuletić, Vladimir. Savremene teorije o globalizaciji, Globalizacija i tranzicija, Institut društvenih nauka – Centar za ekonomska istraživanja, Beograd, 2001, str. 87–100.

George, Susan. A Short History of Neo-Liberalism: Twenty Years of Elite Economics and Emerging Opportunities for Structural Change, Conference on Economic Sovereignty in a Globalising World, Bangkok, 24–26 March 1999 (http://www.millennium-round.orgl)

Dragaš, Zvonko. Limiti liberalnog koncepta, Danas (Beograd), subota – nedelja, 26–27. januar 2002, str. VI.

Drašković, Veselin. Kontrasti globalizacije, Ekonomika Beograd i Fakultet za pomorstvo Kotor, 2002, 169 str.

Đurković, Miša. Diktatura, nacija, globalizacija, Institut za evropske studije, Beograd, 2002, 267 str.

Економски преглед – Савезна Република Југославија 2001., Савезни секретаријат за развој и науку, Беград, 2002, 138 стр.

Josifidis, Kosta; Prekajac, Zora. Globalizacija i nacionalna ekonomija – ugrožena suverenost ili koegzistencija, Globalizacija i tranzicija, Institut društvenih nauka – Centar za ekonomska istraživanja, Beograd, 2001, str. 51–64.

Johansen, Leif. Predavanja iz makroekonomskog planiranja, Cekade, Zagreb, 1985, 510 str.

Macner, Egon. Globalizacija i mogući odgovori Evrope, Ekonomist magazin (Beograd), broj 65, 20. avgust 2001, str. 48–49, 66, 27. avgust 2001, str 52–53, 67, 3. septembar 2001, str. 52–53.

Madžar, Ljubomir. Putevi rekonstrukcije sistema planiranja, Privreda u reformi, Zbornik radova sa savetovanja na Brionima, 4–6. maj 1989, IRO Ekonomika i Savez ekonomista Jugoslavije, Beograd, 1989, str. 184–198.

Madžar, Ljubomir; Knežević, Vojislav; Savin, Davor; Bošnjak, Marinko; Bujišić, Branislava. Makroekonomska planiranje u svetu trtišnih privreda, Savezni zavod za društveno planiranje I Institut društvenih nauka – Centar za ekonomska istraživanja I IBN centar, Beograd, 1992, 219 str.

Маџар, Љубомир. Макроекономска планирање и тржишна привреда, Савезни секретаријат за развој и науку, Београд, 2001, 670 стр.

Mitrović, M. Peta na svetu, Ekonomist magazin (Beograd), broj 128, 4. novembar 2002, str. 59.

Николић, Радојка. Пропуштена прилика /Разговор са Мирославом Прокопијевићем/, Политика (Београд), недеља, 27. октобар 2002, стр. А 15.

Peru, Fransoa. Za filozofiju novog razvoja, IRO Matice srpske I Evropski centar za mir i razvoj I CECOS, Beograd, 1986, /6+/192 str.

Privredno planiranje u Evropi, Sekretarijat Ekonomske komisije za Evropu, Ženeva, 1965, /prevodi/, Republički zavod za društveno planiranje SR Srbije, Beograd, 1969, 381 str.

Smit, Adam. Istraživanje prirode i uzroka bogatstva naroda, Kultura, Beograd, 1970, 1310 str.

Stevanović, V. Priliv stranih investicija u skladu sa očekivanjima, Danas (Beograd), subota – nedelja, 26–27. oktobar 2002, str. 7.

Ursić, Predrag; Lakićević, Mijat. „Čuvajte se MMF-a!” /razgovor sa Džozefom Stiglicom/, Ekonomist magazin (Beograd), broj 42, 12. mart 2001, str. 12–15.

Fleming, Thomas. Pred lažima Zapada, Ekonomika (Beograd), godina XXXII, broj 3, 1996, str. 157–159.

Hines, Colin. Localization. A Global Manifesto, Earthscan Publication Ltd, London and Sterling, VA, 2000, xiv+290 pp.

Horvat, Branko. Politička ekonomij a socijalizma, Globus, Zagreb, 1984, 554 str.

Hwang, Hokyu. The Rise and Demise of National Development Plans: A Cross-National Study, 1929-1995, Proposal Dissertation, Stanford University, Stanford, April 2000, 29 pp.

Chomsky, Noam. Some Truths and Myths about Free Market Rhetoric, Lies of Our Times, 7 January 1994, ZMagazine, No 1, 1994. (http://zena.secureforum.com/Znet/zmag/allarticles1.cfm)

Чомски, Ноам. Профит изнад људи. Неолиберализам и глобални поредак, Светови, Нови Сад, 1999, 196 стр.

Šuković, Danilo. Globalizacija i siromaštvo, Globalizacija i tranzicija, Institut društvenih nauka – Centar za ekonomska istraživanja, Beograd, 2001, str. 65–78.

World Development Report 1996: From Plan to Market, The International Bank for Reconstruction and Development I The World Bank, Oxford University Press, 1996, ix+241 pp.