Uwarunkowania utrzymania aktywności zawodowej osób pracujących po 50. roku życia

Sadowska-Snarska, Cecylia and Juchnicka, Marta and Klimczuk-Kochańska, Magdalena and Muczyński, Maciej (2011): Uwarunkowania utrzymania aktywności zawodowej osób pracujących po 50. roku życia. Published in: (2011)

Abstract

Polish Abstract: Niniejsza publikacja powstała w ramach projektu badawczo-wdrożeniowego pt. „INNOWACJE 50+. Program testowania i wdrażania nowych metod utrzymania aktywności zawodowej pracowników po 50. roku życia", realizowanego na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Białymstoku w ramach działania 8.3. Projekty innowacyjne, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. W obecnej chwili zwraca się coraz większą uwagę na problemy społeczno-gospodarcze poszczególnych krajów europejskich, wynikające z niekorzystnych zmian demograficznych. Postępujące „starzenie się" społeczeństw powoduje określone zakłócenia nie tylko na rynku pracy, lecz również w innych sferach, np. w systemie zabezpieczenia społecznego. Jak wskazują dane europejskie, populacja osób w wieku powyżej 60 lat rośnie obecnie dwa razy szybciej niż przed rokiem 2007, tj. o ok. 2 mln osób rocznie, a nie jak wcześniej o 1 mln rocznie (Komisja Europejska 2010, s. 9). Wzrostowi udziału w społeczeństwie osób w wieku 50 lat i więcej towarzyszy jednoczesne kurczenie się grupy osób w wieku przedprodukcyjnym. Wskazane trendy wzmacnia proces zmniejszania się liczby osób czynnych zawodowo i jednoczesny wzrost liczby emerytów, sprawiające, że wskazana sytuacja problemowa powinna spotkać się z dużym zainteresowaniem ze strony różnych podmiotów. Na podstawie licznych analiz należy stwierdzić, że rozwiązanie tej sytuacji wymaga ścisłej koordynacji działań na trzech płaszczyznach (Wiśniewski 2009, s. 13-14): - państwa - ze szczególnym uwzględnieniem systemów emerytalnych i socjalnych; - przedsiębiorstwa - przede wszystkim jego polityki personalnej, która nie powinna ograniczać możliwości zatrudniania starszych pracowników, natomiast powinna wspierać ich na różne sposoby; - osób starszych - poprzez oddziaływanie na ich motywację do pracy oraz kształtowanie postaw wobec konieczności podnoszenia kwalifikacji i kontynuacji zatrudnienia. Wśród proponowanych rozwiązań trzeba zwrócić uwagę na potrzebę zwiększania aktywności zawodowej osób w niemobilnym wieku produkcyjnym, które przy użyciu różnych instrumentów należy zatrzymać na rynku pracy. Na ten problem wskazują chociażby zapisy Strategii Lizbońskiej, gdzie w ramach kreowania aktywnej polityki zatrudnienia zakładano, że docelowy poziom zatrudnienia w grupie osób w wieku 55-64 lata wyniesie w 2010 roku 50% (UKIE 2002, s. 13). W tym celu m.in. państwa członkowskie powinny dostosować zasady polityki zatrudnienia do potrzeb osób starszych poprzez zwiększanie średniego wieku przechodzenia na emeryturę w UE do 63 lat (UKIE 2002, s. 20-21). Kontynuacją wskazanych kierunków działań są zapisy w strategii Europa 2020, gdzie do słabych punktów Europy zalicza się nadal niski wskaźnik zatrudnienia

English Abstract: This publication was created as part of a research and implementation project entitled "INNOVATIONS 50+. Program for testing and implementing new methods of maintaining professional activity of employees over 50 ", implemented at the request of the Voivodeship Labor Office in Białystok as part of Measure 8.3 Innovative projects co-financed by the European Social Fund. Nowadays more and more attention is paid to problems socio-economic of individual European countries resulting from unfavorable demographic changes Progressing "aging" of societies causes specific disturbances not only on the labor market, but also in other spheres, for example in the social security system. As European data show, the population of people over 60 years old is currently growing twice as fast as before 2007, i.e. by about 2 million people a year, and not as before by 1 million a year (European Commission 2010, p. 9). The increase in the share of people aged 50 and more in society is accompanied by a simultaneous contraction of a group of people in the pre-working age. The indicated trends strengthen the process of decreasing the number of professionally active people and the simultaneous increase in the number of retirees, making the indicated problem situation should meet with great interest from various entities. On the basis of numerous analyzes, it should be stated that the solution to this situation requires close coordination of activities on three levels (Wiśniewski 2009, pp. 13-14): - states - with particular emphasis on pension and social systems; - enterprises - above all its personnel policy, which should not limit the possibility of employing older employees, but should support them in various ways; - older people - by influencing their motivation to work and shaping attitudes towards the need to raise qualifications and continue employment. Among the proposed solutions, it is necessary to pay attention to the need to increase the professional activity of people in the non-mobile working age, which should be stopped in the labor market using various instruments. This problem is illustrated by the provisions of the Lisbon Strategy, where as part of creating an active employment policy, it was assumed that the target level of employment in the group of people aged 55-64 would amount to 50% in 2010 (UKIE 2002, p. 13). For this purpose, among others Member States should adapt the employment policy to the needs of older people by increasing the average age of retirement in the EU to 63 years (UKIE 2002, pp. 20-21). The continuation of the indicated directions of activities are the provisions in the Europe 2020 strategy, where the weak points of Europe are still the low employment rate

• Item Type: MPRA Paper
• English Title: Determinants of Maintaining Professional Activity of Working People 50 Years of Age
• Language: Polish
• Keywords: Older workers; Labour market
• Subjects: J - Labor and Demographic Economics > J1 - Demographic Economics > J14 - Economics of the Elderly ; Economics of the Handicapped ; Non-Labor Market Discrimination

References

Aktywność ekonomiczna ludności Polski. IV kwartał 2010 (2011), Warszawa.

Błaszczak A. (2011), Zatrzymać starsze pokolenie w pracy [online], [dostęp 08.08.2010 r.].

Dostępny w World Wide Web: www.rp.pl/artykul/9,596264.html.

Boni M. (2007), Generacja 50+: problemy, wyzwania, szanse, [w:] Tokarz J. (red.), Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Warszawa.

Boni M. (2009), red., Polska 2030, KPRM, Warszawa.

Bukowski M. (2010), red., Zatrudnienie w Polsce 2008. Praca w cyklu życia, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.

Cywoniuk M. (2010), Potrzeby szkoleniowe podlaskich firm w świetle badań ilościowych, [w:] Horodeński R., Sadowska-Snarska C. (red.), Uwarunkowania rynku pracy w Polsce.

Aspekty regionalne, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, Białystok - Warszawa.

Dolny E. (2009), Analiza zjawisk ludnościowych i zatrudnieniowych w województwie kujawsko--pomorskim do 2035 roku, [w:] Wiśniewski Z. (red.), Determinanty aktywności zawodowej ludzi starszych, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora", Toruń.

Fryca J. (2009), Równi na rynku pracy? Analiza sytuacji absolwentów i osób w wieku 50+ w województwie pomorskim, Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku, Gdańsk.

Kamiński K. (2010), Jak znaleźć pracę po czterdziestce? [online], [dostęp 31.08.2010 r.]. Dostępny w World Wide Web: http://www.rp.pl/artykul/ 9,596264_Zatrzymac-starsze-pokolenie-w-pracy.html.

Komisja Europejska (2010), Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela.

Komisja Wspólnot Europejskich (2008), Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy. Przewidywanie wymogów rynku pracy i potrzeb w zakresie umiejętności oraz ich wzajemne dopasowywanie, Bruksela, KOM 868.

Kryńska E. (2006), Wydłużenie życia zawodowego na polskim rynku pracy, „Polityka Społeczna" nr 9.

Kryńska E. (2006a), Zasoby pracy w Polsce - stan obecny i perspektywy. Starzenie się ludności i zasobów pracy. Konsekwencje i sposoby ich ograniczania, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Łódź.

Kryńska E. (2007), Osoby starsze na rynku pracy, [w:] Rynek pracy, Wydawnictwo Sejmowe Kancelarii Sejmu, Warszawa.

Kryńska E. (2010), Podaż pracy - stan i perspektywy, [w:] Kryńska E. (red.), Prognoza podaży i popytu na pracę w województwie podlaskim, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, Białystok - Warszawa.

Kurowski P. (2010), Wysokość i struktura zmodyfikowanego minimum socjalnego w 2009 r., Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.

Leja K. (2008), Metodyka kształtowania kapitału intelektualnego osób 50+, [w:] Szuwarzyński A., (red. nauk.) 50+. Kapitał intelektualny, Politechnika Gdańska, Gdańsk.

Litwiński J., Giza-Poleszczuk A., Góra M., Sztanderska U. (2008), Dezaktywizacja osób w wieku okołoemerytalnym. Raport z badań, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.

Litwiński J., Sztanderska U. (2010), Wstępne standardy zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach, Polska Agencja Rozwoju Przedsiebiorczości, Warszawa.

Ludność w województwie podlaskim w 2009 roku (2010), Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok.

Mikulska A. (2008), Ocena poziomu świadomości konieczności kształcenia - analiza wyników badań w przedsiębiorstwach przemysłu okrętowego, [w:] Grzesiak M., Mikulska A., 50+.

Procesy innowacyjne. Badanie świadomości, Politechnika Gdańska, Gdańsk.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2008), Program Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+, Warszawa.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2009), Program Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+. Dokument implementacyjny, Warszawa.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (2010), Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Warszawa.

Mól D. (2008), Osoby 50+ na rynku pracy, „Biuletyn" nr 7.

Nowe spojrzenie na pracowników 50+ (2008), Manpower, Warszawa.

Osoby powyżej 50. roku życia na rynku pracy w 2008 r. (2010), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa - Bydgoszcz.

Prognoza ludności na lata 2008-2035 (2009), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.

Rocznik Demograficzny 2010 (2010), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2009 (2010), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.

Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2009 (2010), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.

Rocznik Statystyczny Województwa Podlaskiego 2001 (2001), Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok.

Rocznik Statystyczny Województwa Podlaskiego 2010 (2010), Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok.

Rysz-Kowalczyk B., Szatur-Jaworska B. (2007), Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Warszawa.

Sadowska-Snarska C. (2010), Potrzeby kadrowe podlaskich firm w świetle badań ilościowych, [w:] Horodeński R., Sadowska-Snarska C. (red.), Uwarunkowania rynku pracy w Polsce.

Aspekty regionalne, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie, Białystok - Warszawa.

Smolbik-Jęczmień A. (1999), Planowanie karier pracowniczych, [w:] Jasiński Z. (red.), Zarządzanie pracą. Organizowanie, planowanie, motywowanie, kontrola, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.

Sztanderska U. (2008), Przyczyny wczesnej dezaktywizacji zawodowej i emerytalnej osób ubezpieczonych w ZUS, [w:] Litwiński J., Giza-Poleszczuk A., Góra M., Sztanderska U., DezBibliografia aktywizacja osób w wieku okołoemerytalnym. Raport z badań, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.

Szukalski P. (2008), Zagrożenia praw osób starszych na rynku pracy w Polsce, [w:] Szatur--Jaworska B., (red.), Stan przestrzegania praw osób starszych w Polsce. Analiza i rekomendacje działań, Warszawa.

Szuwarzyński A. (2007), red. nauk., 50+. Metodyka badań, Politechnika Gdańska, Gdańsk.

UKIE (2002), Strategia Lizbońska - droga do sukcesu zjednoczonej Europy, Warszawa.

Urbaniak B., Wieczorek I. (2007), Zarządzanie wiekiem pracowników, [w:] Urbaniak B. (red.), Pracownicy 45+ w naszej firmie, UNDP, Warszawa.

W trosce o pracę. Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2004 (2004), UNDP, Warszawa.

Widerszal-Bazyl M. (2008), Sposoby ograniczania stresu starszych pracowników, „Bezpieczeństwo Pracy" nr 7/8.

Widerszal-Bazyl M. (2008a), Stres wśród pracowników starszych, „Bezpieczeństwo Pracy" nr 6.

Wiśniewski Z. (2009), Determinanty aktywności zawodowej ludzi starszych, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora", Toruń.

Wiśniewski Z. (2009a), Zarządzanie wiekiem w organizacjach wobec procesów starzenia się ludności, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora", Toruń.

Wiśniewski Z., Dolny E. (2010), Determinanty aktywności zawodowej ludzi starszych w świetle badań, [w:] Szabelańczyk J., Żukowski M. (red.), Człowiek w pracy i polityce społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.