Rola samorządów gminnych w procesach rozwojowych Polski Wschodniej

Plawgo, Bogusław and Bojar, Ewa and Juchniewicz, Małgorzata and Olesiński, Zbigniew and Salachna, Joanna and Grabska, Anna and Kaszuba, Krzysztof and Klimczuk-Kochańska, Magdalena and Perło, Dariusz and Perło, Dorota and Citkowski, Mariusz and Juchnicka, Marta and Sosnowicz, Agnieszka and Żynel-Etel, Justyna (2010): Rola samorządów gminnych w procesach rozwojowych Polski Wschodniej. Published in: (2010)

Abstract

Polish Abstract: Obszar Polski Wschodniej, obejmujący województwa podlaskie, lubelskie, warmińsko-mazurskie, podkarpackie i świętokrzyskie, pomimo wielu wewnętrznych różnic łączy niski poziom rozwoju społeczno-gospodarczego rozpatrywany tak z perspektywy Unii Europejskiej, jak i pozostałej części Polski. Niepokój budzi nie tylko sam poziom rozwoju, ale w szczególności niższa niż w innych częściach kraju dynamika pozytywnych zmian, która sprawia, iż dystans rozwojowy Polski Wschodniej raczej się powiększa. W tej sytuacji problematyka poszukiwania czynników mogących zdynamizować procesy wzrostowe nabiera doniosłego znaczenia. W najnowszych i najbardziej popularnych koncepcjach rozwoju lokalnego i regionalnego nacisk kładzie się na wewnętrzne - endogeniczne czynniki rozwoju. Podkreśla się, że o rozwoju jednostek terytorialnych decydują zasoby wewnętrzne, a w szczególności zdolność do ich mobilizowania i efektywnego wykorzystania. Rolę głównego inicjatora i koordynatora takich procesów przypisuje się przede wszystkim władzom samorządowym - na szczeblu lokalnym samorządowi gminnemu. Przyjmując założenie o trafności powyższego podejścia pojawia się zasadniczy problem: jakie konkretnie działania może i powinien podejmować samorząd gminny na obszarze problemowym, jakim jest Polska Wschodnia, aby zdynamizować procesy rozwoju społeczno-gospodarczego? Dotychczas odpowiedzi na tak postawione pytanie poszukiwano głównie w ogólnych koncepcjach zarządzania rozwojem lokalnym oraz w oparciu o badania, ale raczej prowadzone w regionach wyżej rozwiniętych. Tymczasem można mieć wątpliwości: czy poszczególne narzędzia rozwoju lokalnego, skutecznie stosowane na innych bardziej rozwiniętych obszarach, są równie efektywne w regionach słabiej rozwiniętych? Czy w tych warunkach można osiągnąć szybkie tempo rozwoju, dzięki stosowaniu określonych instrumentów zarządzania rozwojem i jakie instrumenty są najlepsze?

English Abstract: The area of Eastern Poland, including the Podlaskie, Lubelskie, Warmińsko-Mazurskie, Podkarpackie and Świętokrzyskie Voivodeships, despite many internal differences, combines low level of social and economic development considered from the perspective of the European Union as well as the rest of Poland. Anxiety is not only raised by the level of development itself, but in particular by the dynamics of positive change, which is lower than in other parts of the country, which makes the development distance of Eastern Poland rather larger. In this situation, the issue of searching for factors that can accelerate the processes of growth is of great importance. In the latest and most popular concepts of local and regional development the emphasis is on internal - endogenous development factors. It is emphasized that the development of territorial units is determined by internal resources, in particular the ability to mobilize them and use them effectively. The role of the main initiator and coordinator of such processes is primarily attributed to the local government authorities - at the local level, to the gmina self-government. Assuming the assumption about the accuracy of the above approach, the basic problem arises: what specific actions can and should be taken by the local government in the problem area, which is Eastern Poland, to make the processes of socio-economic development more dynamic? So far, the answers to this question have been sought mainly in general concepts of local development management and research, but rather in more developed regions. Meanwhile, one can have doubts: are individual tools for local development, effectively applied in other more developed areas, equally effective in less developed regions? Is it possible to achieve a fast pace of development in these conditions, thanks to the use of specific development management instruments and which instruments are the best?

• Item Type: MPRA Paper
• English Title: The Role of Municipal Governments in the Development Processes of Eastern Poland
• Language: Polish
• Keywords: Municipal Governments; Regional Development
• Subjects: H - Public Economics > H7 - State and Local Government ; Intergovernmental Relations > H76 - State and Local Government: Other Expenditure Categories; R - Urban, Rural, Regional, Real Estate, and Transportation Economics > R5 - Regional Government Analysis > R58 - Regional Development Planning and Policy

References

Alińska A. (2006), Rola funduszy poręczeniowych i pożyczkowych w kreowaniu rozwoju lokalnego i regionalnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", Ekonomiczne problemy usług, nr 426, Samorząd terytorialny w zintegrowanej Europie, tom I, Szczecin.

Analiza przyczyn braku aktywności lub niskiej aktywności niektórych samorządów gminnych w sięganiu po wsparcie z Funduszy Unijnych, (2009), Katowice.

Badania postaw przedstawicieli samorządu terytorialnego wobec Internetu i procesów kształtowania się społeczeństwa informacyjnego, PENTOR Instytut Badania Opinii i Rynku, http://www.mnii.gov.pl, z dn. 23.03.2006.

Bojar E. (red.) (2010), Przywództwo w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Brol R. (red.) (1998), Zarządzanie rozwojem lokalnym - studium przypadku, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.

Budner W. (2004), Lokalizacja przedsiębiorstw. Aspekty ekonomiczno-przestrzenne i środowiskowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.

Chądzyński J., Nowakowska A., Przygodzki Z. (2007), Region i jego rozwój w warunkach globalizacji, CedeWu.pl, Warszawa.

Churski J. (2005), Czynniki rozwoju regionalnego w świetle koncepcji teoretycznych, http://www.staff.amu.edu.pl/~chur/bibliografia/CZYNNIKI% 20ROZWOJU%20REGIONALNEGO%20.pdf, z dn. 10.09.2010.

Czarnecka A. (2000), Uczestnictwo społeczności lokalnej w zarządzaniu rozwojem regionu, [w:] Bojar E., Plawgo B., Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym, Nauka-Edukacja, Warszawa.

Czupich M. (2006), Rola parków technologicznych w rozwoju regionalnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 437, Problemy zarządzania finansów i marketingu, nr 10, Szczecin.

Domański T. (2003), Strategiczne planowanie rozwoju gospodarczego gminy, Hamal-Books, Warszawa.

Etel L. (2009), Bezpośrednie instrumenty ekonomiczno-finansowe stosowane przez gminy, [w:] Salachna J.M. (red.), Finanse w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Filipiak B., Kogut M., Szewczuk A., Zioło M. (2005), Rozwój lokalny i regionalny. Uwarunkowania, finanse, procedury, Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Grosse T.G. (2004), Propozycja założeń do rządowej strategii rozwoju regionalnego na lata 2007-2013, „Studia Regionalne i Lokalne", nr 4(18).

Grosse T.G. (2010), Wybrane koncepcje teoretyczne i doświadczenia praktyczne dotyczące rozwoju regionów peryferyjnych, http://www.mrr.gov.pl/polityka_regionalna/SRPW_2020/Dokumenty%20i%20ekspertyzy/Documents/375180a 6a5694a818fe987b3595bf6ecGrosse.pdf, z dn. 10.09.2010.

Hellwig Z., Siedlecka U., Siedlecki J. (1997), Taksonometryczne modele zmian struktury gospodarczej Polski, IRiSS, Warszawa.

http://pri.dobrepraktyki.pl/zalacz/mater/zarzadz_w_sam.pdf, z dn. 10.09.2010.

http://www.bialystok.uw.gov.pl/PUWMCMS/Aktualnosci/Kalendarz+wydarzen/Relacje/Konferencja+ZPORR.htm,zdn.10.09.2010.

http://www.bialystok.uw.gov.pl/PUWMCMS/PUW/Struktura/Schemat+organizacyjny/Biuro+Zarzadzania+Funduszami+Europejskimi/Informacje+Wydzialu/Aktualnosci+ZPORR/Konferencja+ZPORR.htm z dn. 09.08.2010.

http://www.bialystok.uw.gov.pl/PUWMCMS/PUW/Struktura/Schemat+organizacyjny/Biuro+Zarzadzania+Funduszami+Europejskimi/Informacje+Wydzialu/Aktualnosci+ZPORR/XVI+Posiedzenie+Podlaskiego+Komitetu+Monitorujacego+Kontrakt+Wojewodzki.htm,zdn.10.09.2010.

http://www.efrr.wrotapodlasia.pl/, z dn. 10.09.2010.

http://www.efs.gov.pl/strony/lista_beneficjentow_pokl.aspx, z dn. 10.08.2010.

http://www.marketingmiejsca.com.pl/index.php?id_k a t=1&id_pod=1&aktid=151, z dn. 03.08.2010.

http://www.podlaskie.strefabiznesu.pl/artykul/krypno-choroszcz-i-branskwziely-najwiecej-537.html, z dn. 09.08.2010.

http://www.poig.gov.pl/strony/lista_beneficjentow_poig.aspx, z dn. 10.08.2010.

http://www.polskawschodnia.gov.pl/strony/lista_beneficjentow_porpw.aspx, z dn. 10.08.2010.

Juchniewicz M. (red.) (2009), Planowanie w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Kłosowski W., Warda J. (2001), Wyspy szans. Jak budować strategie rozwoju lokalnego?, Bielsko-Biała.

Kaszuba K. (red.) (2010), Marketing w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Kierzkowski T. (2002), Ocena (ewaluacja) programów i projektów o charakterze społeczno-gospodarczym w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Warszawa.

Klasik A. (2005), Przedsiębiorczość i konkurencyjność a rozwój regionalny. Kluczowe pojęcia i metodologia, [w:] Klasik A., Przedsiębiorczy i konkurencyjny region w teorii i polityce rozwoju regionalnego, PAN KPZK, Warszawa.

Kolenda M. (2006), Taksonomia numeryczna. Klasyfikacja, porządkowanie i analiza obiektów wielocechowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.

Komitet Integracji Europejskiej (2001), System monitoringu i oceny funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce, materiał niepublikowany, [za:] Wskaźnikowe metody oceny projektów finansowanych z funduszy europejskich w praktyce UE.

Kosiedowski W. (2005), Wprowadzenie do teorii i praktyki rozwoju regionalnego i lokalnego, [w:] Kosiedowski W. (red.) Samorząd terytorialny w procesie rozwoju regionalnego i lokalnego, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń.

Kot J. (2003), Zarządzanie rozwojem gmin a praktyka planowania strategicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Lista beneficjentów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 - stan na 1 czerwca 2010 r.

Lista zawartych umów w ramach ZPORR - stan aktualny na dzień 3 lipca 2009, http://www.bialystok.uw.gov.pl/PUWMCMS/PUW/Struktura/Schemat+organizacyjny/Biuro+Zarzadzania+Funduszami+Europejskimi/Informacje+Wydzialu/Zawieranie+umow+ZPORR.htm, z dn. 10.09.2010.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (2010), Ocena wpływu realizacji polityki spójności perspektywy 2004-2006 na zwiększenie możliwości rozwoju społecznogospodarczego regionów Polski Wschodniej, Warszawa.

Nowak E. (1990), Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społecznogospodarczych, PWE, Warszawa.

Nowak J. (2006), Modernizacja lokalnej administracji publicznej a rozwój lokalny, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań.

Olesiński Z. (red.) (2010), Organizowanie w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Perło D. (2009a), Zarządzanie jakością w administracji, [w:] Kudrycka B., Peters G.B., Suwaj P.J. (red.), Nauka administracji, Wolters Kluwer Polska - OFICYNA, Warszawa.

Perło D. (2009b), Zarządzanie zasobami ludzkimi w administracji, [w:] Kudrycka B., Peters G.B., Suwaj P.J. (red.), Nauka administracji, Wolters Kluwer Polska - OFICYNA, Warszawa.

Plawgo B. (red.) (2007), Kierunki rozwoju lokalnego w województwie podlaskim. Rola samorządów gminnych w aktywizacji obszarów wiejskich, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Poniatowicz M., Salachna J.M., Perło D. (2010), Efektywne zarządzanie długiem w jednostce samorządu terytorialnego (na przykładzie JST województwa podlaskiego), Wolters Kluwer, Warszawa.

Potoczek A. (2003), Polityka regionalna i gospodarka przestrzenna, TNOiK i CKiDK, Toruń.

Potoczek A., Stępień J. (2005), Kadry i zarządzanie w administracji, Wydawnictwo „Prodruk", Poznań - Toruń.

Przewidywany wpływ inwestycji infrastrukturalnych realizowanych na obszarach wiejskich i wiejsko-miejskich w ramach działań 3.1 i 3.2 Zintegrowanego Programu Operacyjnego, Rozwoju Regionalnego oraz działań 2.3 i 2.6 Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006.

Psyk-Piotrowska E. (red.) (2009), Kapitał społeczny. Partycypacja obywatelska. Rozwój lokalny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Salachna J.M. (red.) (2009), Finanse w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Sanz L. (2002), The Role of Science and Technology Parks in Economic Development, IASP Library, Malaga.

Sikora J. (1998), Promocja regionu i miejscowości, [w:] Wykrętowicz S. (red.), Samorząd w Polsce. Istota, formy, zadania, Wydawnictwo WSB, Poznań.

Suwałki to biegun zimna, http://dziennikturystyczny.pl/2010/01/bialyniedzwiadek-bedzie-promowal-suwalki/, z dn. 03.08.2010.

Sztando A. (2002), Kryteria interwencjonizmu lokalnego na przykładzie wybranych gmin, [w:] Kosiedowski W. (red.), Przedsiębiorczość i innowacyjność jako czynnik rozwoju regionalnego i lokalnego, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek.

Trykozko R. (2009), Kształtowanie cen za usługi publiczne, [w:] Salachna J.M. (red.) Finanse w zarządzaniu rozwojem lokalnym, Wydawnictwo BFKK, Białystok.

Tuziak A., Tuziak B. (2005), Innowacyjność jako element kapitału ludzkiego kadr samorządowych województwa podkarpackiego, Uniwersytet Rzeszowski, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, „Kapitał ludzki i intelektualny", zeszyt nr 7, część 2, Rzeszów.

Wdrażanie ZPORR, stan na dzień 13 marca 2008 r. - Prezentacje XVI POSIEDZENIE Podlaskiego Komitetu Monitorującego Kontrakt Wojewódzki, Białystok, 13 marca 2008 r., http://www.bialystok.uw.gov.pl/PUWMCMS/PUW/Struktura/Schemat+organizacyjny/Biuro+Zarzadzania+Funduszami +Europejskimi/Informacje+Wydzialu/Aktualnosci+ZPORR/XVI+Posiedze nie+Podlaskiego+Komitetu+Monitorujacego+Kontrakt+Wojewodzki.htm z dn. 10.10.2010.

Wiatrak A.P. (2007), Kształtowanie rozwoju i przedsiębiorczości w skali lokalnej, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu", zeszyt 2, tom IX.

Wojewódzka A. (2005), Kapitał ludzki w strategiach rozwoju gmin województwa mazowieckiego, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, „Kapitał ludzki i intelektualny", zeszyt nr 7, część 2, Rzeszów.

www.dobrepraktyki.pl, z dn. 10.09.2010.

www.marketingpower.com/AboutAMA/Pages/DefinitionofMarketing.aspx, z dn. 09.09.2010.

www.owe.free.ngo.pl, z dn. 10.09.2010.

Zioło M. (2006), Fundusze poręczeń kredytowych w procesie kreowania rozwoju na poziomie regionalnym i lokalnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 437, Problemy zarządzania finansów i marketingu, nr 10, Szczecin.

ZPORR na Podlasiu, Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Białystok.