Rozwój regionalny wobec starzenia się społeczeństwa

Klimczuk, Andrzej (2014): Rozwój regionalny wobec starzenia się społeczeństwa. Published in: Starzenie się ludności a solidarność międzypokoleniowa (2014): pp. 149-170.

Abstract

The complexity of population ageing effects is an important challenge at regional and local level. Adaptation activities require the cooperation of local governments, business entities and non-governmental organizations. The article shows dimensions of interventions, typology of "shrinking regions" and two initiatives: Regions for All Ages and SEN@ER - Silver Economy Network of European Regions. The essay also discusses the dilemmas of creating special regional strategies with their implementation factors and barriers in the construction of silver economies. It also presents conclusions from the analysis of selected strategies for regional development in Poland. Summary sets out possible directions for further research.

• Item Type: MPRA Paper
• English Title: Regional Development in the Context of the Population Ageing
• Language: Polish
• Keywords: Social cohesion; Local and Regional Development; Cross-Sector Cooperation; Shrinking Regions; Silver Economy; Silver Market; Regions for All Ages
• Subjects: J - Labor and Demographic Economics > J1 - Demographic Economics > J14 - Economics of the Elderly ; Economics of the Handicapped ; Non-Labor Market Discrimination; O - Economic Development, Innovation, Technological Change, and Growth > O1 - Economic Development > O18 - Urban, Rural, Regional, and Transportation Analysis ; Housing ; Infrastructure; P - Economic Systems > P4 - Other Economic Systems > P48 - Political Economy ; Legal Institutions ; Property Rights ; Natural Resources ; Energy ; Environment ; Regional Studies; R - Urban, Rural, Regional, Real Estate, and Transportation Economics > R5 - Regional Government Analysis > R58 - Regional Development Planning and Policy

References

AGE (The European Older People's Platform), (2009), How to promote Ageing Well in Europe: Instruments and tools available to local and regional actors, Committee of the Regions, Bruxelles

Augurzky B., Neumann U., (2005), Economic resources of senior citizens. Regional economic and fiscal effects of promoting the senior citizens economy in North Rhine-Westphalia, Ministerium für Gesundheit, Soziales, Frauen und Familie des Landes Nordrhein-Westfalen, Bonn, www.silvereconomy-europe.org/news/documents/Seniorenwirtschaft_en.pdf, stan na 18.01.2011

Baker R., (2007), Regions for All Ages, opis projektu na potrzeby konferencji Regional Policy Responses to demographic challenges, 25-26.01.2007, Bruksela, http://ec.europa.eu/regional_policy/conferences/demographicchallenge_jan07/doc/pdf/project_baker.pdf, stan na 14.01.2011

Balcerzak-Paradowska B., (2008), Warunki życia i mieszkaniowe osób starszych, [w:] A. Karpiński, A. Rajkiewicz (red.), Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa, PAN Komitet Prognoz Polska 2000 Plus, Warszawa, 170-193

Batorski D., Zając J.M. (red.), (2010), Między alienacją a adaptacją. Polacy w wieku 50+ wobec Internetu, UPC Polska, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Warszawa

Błędowski P. (2002), Gospodarstwa domowe i sytuacja mieszkaniowa ludzi starych, [w:] B. Synak (red.), Polska starość, Wyd. UG, Gdańsk, 115-139

Boni M. (red.) (2008), Raport o kapitale intelektualnym Polski, KPRM, Warszawa

Boni M. (red.), (2009), Raport Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, KPRM, Warszawa

Castells M., Himanen P., (2009), Społeczeństwo informacyjne i państwo dobrobytu. Model fiński, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa

Castells M., (2007), Społeczeństwo sieci, PWN, Warszawa

Coulmas F., (2008), Looking at the Bright Side of Things, [w:] F. Kohlbacher, C. Herstatt (eds.), The Silver Market Phenomenon. Business Opportunities in an Era of Demographic Change, Springer, New York, v-vi

CR (City of Rome) (2010), Local Action Plans Synthesis Report on Age and Economy Active A.G.E. Urbact II Thematic Network, Rome

Domański R. (2006), Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, PWN, Warszawa

Dryl T. (2010), Organizacja sieciowa, [w:] M. Czerska, A.A. Szpitter (red.), Koncepcje zarządzania. Podręcznik akademicki, C.H. Beck, Warszawa, 245-261

Ehlert A., Fricke A., Marley M., (2010), The InCreaSe guide. A Manual About Intercultural Creativity of Older Age, InCreaSe Learning Partnership, Badajoz-Glasgow-Remscheid-Wolfenbüttel

Enste P., Naegele G., Leve V. (2008), The Discovery and Development of the Silver Market in Germany, [w:] F. Kohlbacher, C. Herstatt (eds.), The Silver Market Phenomenon. Business Opportunities in an Era of Demographic Change, Springer, New York, 325-339

Ervik R., (2009), A Missing Leg of Ageing Policy Ideas: Dependency Ratios, Technology and International Organizations, referat z konferencji ESPAnet The future of the welfare state, 17-19.09.2009, Urbino, www.espanet-italia.net/conference2009/paper/15%20-%20Ervik.pdf, stan na 30.04.2011

Ferry M., Baker R. (2006), Strategie regionalne a starzenie się społeczeństwa. "Age Proofing Toolkit" - zestaw narzędzi służących uwzględnianiu zagadnień związanych z wiekiem społeczeństwa, Age Concern England, Komitet Regionów, Bruksela, Londyn

Ferry M., Novotný V., Mancusi V., Gross T., Bachtler J. (2006), Regions for All Ages: The Implications of Demographic Ageing for Regional Policy, European Policies Research Centre University of Strathclyde, Glasgow

Ferry M., Vironen H. (2010), Dealing with Demographic Change: Regional Policy Responses, "European Policy Research Paper", nr 72

Golinowska S. (red.) (2010), Wyzwania Małopolski w kontekście starzenia się społeczeństwa. Podejście strategiczne, "Małopolskie Studia Regionalne", nr 2-3

Grosse T.G. (2002), Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 1, 25-48

Grosse T.G. (2007), Wybrane koncepcje teoretyczne i doświadczenia praktyczne dotyczące rozwoju regionów peryferyjnych, [w:] Ekspertyzy do Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020, Tom I, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 119-134

GUS (2009), Prognoza ludności na lata 2008-2035, Warszawa

Inglehart R. (2005), Pojawienie się wartości postmaterialistycznych, [w:] P. Sztompka, M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Znak, Kraków, 334-348

Jałowiecki B., Szczepański M. S. (2006), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Scholar, Warszawa

Katsarova I. (red.) (2008), Regiony wyludniające się: nowy paradygmat demograficzny i terytorialny. Studium, IP/B/REGI/IC/2007-044 11/07/2008, Parlament Europejski, Bruksela

Klimczuk A. (2009), Wiekizm jako przeszkoda w budowie społeczeństwa mądrości, [w:] A. Kobylarek (red.), Wspólnota i różnica. Interdyscyplinarne studia, analizy i rozprawy, Wyd. Adam Marszałek, Toruń, 344-360

Klimczuk A. (2010), Bariery i perspektywy integracji międzypokoleniowej we współczesnej Polsce, [w:] D. Kałuża, P. Szukalski (red.), Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej, Wyd. Biblioteka, Łódź, 92-107

Klonowicz S. (1986), Starzenie się ludności, [w:] Encyklopedia seniora, Wiedza Powszechna, Warszawa, 35-56

Kohlbacher F., Herstatt C. (2008), Preface and Introduction, [w:] F. Kohlbacher, C. Herstatt (eds.), The Silver Market Phenomenon. Business Opportunities in an Era of Demographic Change, Springer, New York, xi-xxv

Kolesiński A. (red.) (2008), Srebrna Narodowa Strategia Spójności, Stowarzyszenie Społeczeństwa Wiedzy, Warszawa.

Kozińska D. (1986), Problemy mieszkaniowe, [w:] Encyklopedia seniora, Wiedza Powszechna, Warszawa, 208-222

Kurkiewicz J. (2010), Struktura ludności według podstawowych cech demograficznych, [w:] J. Kurkiewicz (red.), Procesy demograficzne i metody ich analizy, Wyd. UE, Kraków, 104-138

Misey Boyer J. (2007), Creativity Matters: The Arts and Aging Toolkit, National Guild of Community Schools of the Arts, National Center for Creative Aging, New Jersey Performing Arts Center, New York

Moloney O. (2006), Age & Opportunity Guidelines for Working with Older People in the Arts: A Resource for Bealtaine Organisers and Others Involved in the Arts and Older People, Age & Opportunity Marino Institute of Education, Dublin 2006

MRR (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) (2010a), Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, Warszawa

MRR (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) (2010b), Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. Załączniki, Warszawa

Niezabitowski M., (2009) Miejsce i przestrzeń w życiu ludzi starszych. Społeczne i wizualne aspekty środowiska zamieszkania, [w:] H. Jakubowska, A. Raciniewska, Ł. Rogowski (red.), Patrząc na starość, UAM, Poznań, 89-113

Okólski M. (2004a), Demografia, Scholar, Warszawa

Petryszyn J. (2002), Rozwój demograficzny dużych miast w Polsce, [w:] J. Słodczyk (red.), Demograficzne i społeczne aspekty rozwoju miast, Wyd. UO, Opole, 13-24

Plawgo B., Klimczuk M., Citkowski M. (2010), Klastry jako potencjał rozwoju - województwo podlaskie, BFKK, Białystok

Plawgo B., Klimczuk M., Citkowski M., Juchnicka M., Klimczuk A. (2009), Startery podlaskiej gospodarki. Analiza gospodarczych obszarów wzrostu i innowacji województwa podlaskiego: sektor rehabilitacji geriatrycznej, WUP, Białystok

ROPSP (Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu) (2005), Program wspierania aktywności seniorów i ich rodzin oraz zapobiegania marginalizacji życia ludzi starszych w Wielkopolsce, Poznań, www.rops-wielkopolska.poznan.pl/doc.php?dcid=842&grid=539, stan na 04.01.2011

Sáez J., Pinazo S., Sánchez M. (2007), Fostering intergenerational policies, [w:] M. Sánchez (ed.), Intergenerational Programmes. Towards a Society for All Ages, "la Caixa" Foundation, Barcelona, 184-203

SEN@ER (2005a), Bonn Declaration for the Silver Economy, www.silvereconomy-europe.org/network/about/declaration_en.htm, stan na 14.01.2011

SEN@ER (2005b), SEN@ER Agreement, www.silvereconomy-europe.org/network/about/agreement_en.htm, stan na 14.01.2011

Sobczak I. (2010), Bilans ludności, [w:] Z. Strzelecki (red.), Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2009-2010, RRL, ZWS GUS, Warszawa, 21-42

Steinführer A., Haase A. (2007), Demographic Change as a Future Challenge for Cities in East Central Europe, "Geografiska Annaler B", nr 2, 183-195

Stone L. O. (2006), Demography, [w:] R. Schulz (ed.), The Encyclopedia of Aging: A Comprehensive Resource in Gerontology and Geriatrics, Springer, New York, 299-302

Strzelecki Z. (2008), Polityka regionalna, [w:] Z. Strzelecki (red.), Gospodarka regionalna i lokalna, PWN, Warszawa, 78-120

SWM (Sejmik Województwa Małopolskiego) (2001), Wojewódzki program polityki i pomocy społecznej wobec starości na lata 2001-2003, Kraków

SWM (Sejmik Województwa Małopolskiego) (2004), Wojewódzki program polityki i pomocy społecznej wobec starości na lata 2004-2006, Kraków

SWWM (Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego) (2005), Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2020, Olsztyn

Synak B. (2000), Pozycja społeczna ludzi starych w warunkach zmian ustrojowych i cywilizacyjno-kulturowych, [w:] B. Synak (red.), Ludzie starzy w warunkach transformacji ustrojowej, Wyd. UG, Gdańsk, 7-15

Szatur-Jaworska B. (2000), Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, ASPRA-JR, Warszawa

Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M. (2006), Podstawy gerontologii społecznej, ASPRA-JR, Warszawa

Sztompka P. (2007), Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Znak, Kraków

Szukalski P. (2006), Zagrożenie czy wyzwanie - proces starzenia się ludności, "Polityka Społeczna", nr 9, 6-10

Trafiałek E. (2003), Polska starość w dobie przemian, Śląsk, Katowice

Trafiałek E. (2004), Kapitał społeczny ludzi starych, [w:] L. Frąckiewicz, A. Rączaszek (red.), Kapitał społeczny, Wyd. AE, Katowice, 159-167

Trafiałek E. (2006a), Skutki zmian systemowych w Polsce dla ludzi w starszym wieku, [w:] M. Halicka, J. Halicki (red.), Zostawić ślad na ziemi, UWB, Białystok, 328-337

Trafiałek E. (2006b), Starzenie się i starość: wybór tekstów z gerontologii społecznej, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce

UME (Urząd Miejski w Elblągu) (2008), Elbląski program na rzecz osób starszych na lata 2009-2013, Elbląg

UMP (Urząd Miasta Poznania) (2008), Polityka społeczna miasta Poznania wobec seniorów, Poznań

UMSG (Urząd Miasta w Starogardzie Gdańskim) (2011), Aktywny wiek / Active Age, www.starogard.pl/pl/dokumenty/active_age, stan na 14.01.2011

UMSW (Urząd Miasta Stołecznego Warszawy) (2008), Cele strategiczne i cele operacyjne miejskiej polityki społecznej wobec seniorów, Warszawa

UMTM (Urząd Miasta Tomaszowa Mazowieckiego) (2009), Miejski System Wspierania Aktywności Seniorów na lata 2009-2015, Tomaszów Mazowiecki

UN (United Nations) (1999), Highlights of an expert consultation on developing a policy framework for a society for all ages - From the Annex of A54/268 - Report of the Secretary General International Year of Older Persons 1999: activities and legacies, www.un.org/esa/socdev/ageing/policyframework.html, stan na 04.01.2011

UN (United Nations) (2001), World Population Ageing: 1950-2050, New York

UN (United Nations) (2002), Report of the Second World Assembly on Ageing, Madrid 8-12 April 2002, New York, www.un.org/ageing/mipaa.html, stan na 14.01.2011

UN (United Nations) (2010), World Population Ageing 2009, New York

UN (United Nations) (2011), Towards A Society for All Ages. UN Programme on Ageing, www.un.org/ageing/society.html, stan na 14.01.2011

UNDP (United Nations Development Programme) (1999), Raport o Rozwoju Społecznym. Polska 1999. Ku godnej aktywnej starości, Warszawa

URBACT (2011), Project Active A.G.E.: Active ageing, Gender & Employment policies, http://urbact.eu/en/projects/active-inclusion/active-age/our-project/, stan na 14.01.2011.

WHO (World Health Organization), (2007), Global Age-friendly Cities: A Guide, Geneva

WHO (World Health Organization) (2010), WHO launches Global Network of Age-friendly Cities, 29.06.2010, www.who.int/mediacentre/news/releases/2010/age_friendly_cities_20100628/en/, stan na 14.01.2011

WHO (World Health Organization) (2011), WHO Age-Friendly Environments Programme, www.who.int/ageing/age_friendly_cities/en/index.html, stan na 14.01.2011

ZWM (Zarząd Województwa Małopolskiego) (2010), Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020. Projekt, Kraków

ZWWM (Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego) (2008), Wojewódzki program na rzecz osób starszych na lata 2009-2013. "Pogodna i bezpieczna jesień życia na Warmii i Mazurach", Olsztyn